Người có uy tín chính là những nhịp cầu nối
quan trọng giúp gắn kết giữa ý Đảng và lòng dân, giúp đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) luôn
tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, tích cực lao động sản xuất, tham
gia các phong trào thi đua yêu nước, bảo vệ an ninh trật tự trên địa bàn, góp phần xây dựng quê hương, đất
nước văn minh, giàu đẹp.
Trong suốt tiến trình
cách mạng, Đảng và Nhà nước ta luôn nhất quán với chủ trương chăm lo, xây dựng
đội ngũ người có uy tín trong đồng bào DTTS, coi đó là một trong những nội dung quan trọng nhằm phát huy sức mạnh đại đoàn kết
toàn dân tộc. Báo cáo
chính trị tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng(tháng 1/2021)tiếp tục khẳng định phải “Chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, người có uy tín tiêu biểu trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số”[1].
Người có uy tín
trong đồng bào dân tộc thiểu số
Theo Quyết định số 12/2018/QĐ-TTg ngày 06/3/2018 của
Thủ tướng Chính phủ “Về tiêu chí lựa chọn, công nhận người có uy tín và chính
sách đối với người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số” thì người
có uy tín là: “Công dân Việt Nam, không phân biệt thành phần dân tộc, cư trú hợp
pháp tại Việt Nam. Bản thân và gia đình gương mẫu chấp hành chủ trương, đường lối
của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các quy định của địa phương. Là
người tiêu biểu, có nhiều công lao, đóng góp trong các phong trào thi đua
yêu nước, xóa đói giảm nghèo, bảo vệ an ninh trật tự, giữ gìn bản sắc văn hóa
và đoàn kết các dân tộc. Hiểu biết về văn hóa truyền thống, phong tục, tập quán
dân tộc; có mối liên hệ chặt chẽ và có ảnh hưởng trong dòng họ, dân tộc và cộng
đồng dân cư. Có khả năng quy tụ, tập hợp đồng bào dân tộc thiểu số trong phạm vi nhất định bằng lời nói, qua việc làm,
được người dân trong cộng đồng tín nhiệm, tin tưởng, nghe và làm theo”.
Hiện
nay trong các văn bản của Đảng và
Nhà nước tuy không nêu quan niệm riêng về người có uy tín trong đồng bào DTTS
nhưng có sự nhất quán về nhận thức đội ngũ này trong khối thống nhất toàn thể
những người có uy tín trong cộng đồng người Việt Nam và nêu định hướng, qui định
về chăm lo, thực hiện chính sách riêng đối với họ.
Những
nỗ lực quán triệt, triển khai thực hiện chính sách đối với người có uy tín trong
đồng bào dân tộc thiểu số ở Ninh Bình
Hiện nay Ninh Bình có 29.411 đồng bào(DTTS), trong đó dân tộc Mường có 27.345 người (chiếm 93%) sinh sống tập
trung tại 08 xã và 88 thôn bản của huyện Nho Quan,01 xã và 01 thôn của thành phố Tam Điệp; các dân tộc khác (Tày, Nùng, Thái...) có2.066 người[2] sinh sống rải rác trên địa bàn các xã, phường, thị
trấn trong tỉnh.
Từ xác
định công tác
vận động và phát huy vai trò người có uy tín trong đồng bào DTTS là nhiệm vụ của
cả hệ thống chính trị, các ngành, các cấp dưới sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng,
chính quyền và phải được tiến hành thường xuyên, liên tục.Trong nhiều năm qua tỉnh Ninh
Bình đã luôn quan tâm, chăm lo xây dựng đội ngũ người có uy tín trong vùng đồng bào DTTS. Cụ thể là:
Tỉnh
Ninh Bình đã làm tốt công tác quán triệt,
cụ thể hóa các
chủ trương, chính sách chăm lo, xây dựng đội ngũ người có uy tín trong đồng bào
DTTS.
Các cấp ủy Đảng, chính quyền
đã tập trung quán triệt
nhận thức đúng đắn về mục đích, ý
nghĩa tầm quan trọng của chính sách đối với người có uy tín. Từ năm 2011 đến 2020, bám sát các qui định, sự chỉ đạo của Trung ương, Ủy
ban nhân dân (UBND) tỉnh đã chỉ đạo Văn phòng UBND tỉnh, Công an tỉnh, Ban
Tuyên giáo Tỉnh ủy, Ban Dân vận Tỉnh ủy, Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam tỉnh
Ninh Bình, các ngành có liên quan và UBND huyện Nho Quan, thành phố Tam Điệp đã tập trung quán triệt, triển khai các Quyết định số 18/2011/QĐ-TTg ngày 18/3/2011,Quyết định số 56/2013/QĐ-TTg ngày 07/10/2013, Quyết định số 12/2018/QĐ-TTg ngày 06/3/2018 của Thủ tướng
Chính phủ về tiêu chí lựa chọn, công nhận người có uy tín và chính sách đối với
người có uy tín trong đồng bào DTTS; Thông tư số 05/2011/TTLT-UBDT-BTC ngày 16/12/2011 của Ủy ban Dân tộc-BộTài chính về việc hướng dẫn thực hiện Quyết định số
18/2011/QĐ-TTg ngày 18/3/2011 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách đối với người
có uy tín trong đồng bào DTTS; Công văn số 285/UBDT-DTTS
ngày 29/3/2018 của Ủy ban Dân tộc.
Căn cứ các quy
định, hướng dẫn của Thủ tướng Chính phủ, các bộ ngành Trung ương từ năm 2012 đến 2017, UBND tỉnh ban hành 05 quyết định
phê duyệt danh sách người có uy tín hằng năm và 01 quyết định phê
duyệt danh sách người có uy tín giai đoạn 2018-2022[3] đảm bảo tuân thủ trình tự, thủ tục.Qua triển khai thực hiện các quyết định, giai đoạn 2011-2021, toàn tỉnh
đã bình chọn 576 lượt người có uy tín ở 58 thôn bản thuộc 08 xã có
người uy tín trong đồng bào DTTS, gồm các xã Phú Long, Kỳ Phú,
Cúc Phương, Thạch Bình, Quảng Lạc, Văn Phương, Yên
Quang của huyện Nho Quan và xã Yên Sơn của thành phố Tam Điệp[4].
Sự tập trung chỉ đạo thực hiện một cách đồng bộ và hiệu
quả của cả hệ thống
chính trị trong tỉnh đã nâng cao nhận thức, kịp thời động viên, khích lệ người có uy tín trong
vùng đồng bào DTTS phấn khởi, tin tưởng vào Đảng và Nhà nước, tích cực vận động
con cháu và cộng đồng chấp hành nghiêm chính sách chế độ của Nhà nước và của địa phương, đặc biệt là công tác xóa đói giảm
nghèo, xây dựng nông thôn mới và làm tốt công tác hòa giải, động
viên góp phần giải quyết tốt các vụ khiếu nại liên quan đến công tác giải phòng
mặt bằng xây dựng các dự án trong vùng DTTS.
Công tác
thực hiện chế độ, chính sách đối với
người có uy tín
trong vùng đồng bào DTTS được Tỉnh chỉ đạo thực hiện quyết liệt, có hiệu quả.
Giai đoạn
2012-2017công tác bình chọn người có
uy tín thực hiện hằng năm, đến 2018 thực hiện theo giai
đoạn (5 năm/lần)công khai, minh bạch, mỗi thôn bản bầu chọn 01 người
có uy tín.
Chăm lo cho
đội ngũ với người có uy tín trong vùng đồng bào DTTS, từ 2011-2021tỉnh đã bố trí 492,845
triệu đồng[5] để thực hiện các chính sách,chế độ theo đúng quy định, hướng dẫn
của Trung ương.
Nhằm tạo điều
kiện để người có uy tín trong vùng đồng bào DTTS làm tốt vai trò, chức trách của
mình, các cấp, ngành trên địa bàn tỉnh đã tập trung cung cấp thông tin, tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về các chủ
trương, chính sách, pháp luật mới của Đảng, Nhà nước, tình hình và nhiệm vụ
phát triển kinh tế - xã hội và bảo đàm quốc phòng, an ninh của địa phương theo
hình thức lồng ghép với các hội nghị chuyên đề, hội nghị của huyện, xã, thôn, bản; bố trí người có uy tín trong vùng
đồng bào DTTS tham gia các lớp tập huấn
bồi dưỡng kiến thức, nâng cao năng lực cho cán bộ xã, thôn, bản và cộng đồng
thuộc Chương trình 135, số người tham gia bồi dưỡng từ năm 2011-2021 là 560 lượt
người[6]; tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về pháp luật, quốc
phòng, an ninh, chính sách dân tộc và kỹ năng hòa giải, tuyên truyền, vận động
quần chúng được lồng ghép tại các hội nghị của tỉnh, của huyện, của xã.
Hằng năm nhân dịp tết
nguyên đán, UBND tỉnh, huyện, xã đều tổ chức thăm hỏi, tặng quà động viên cho
người có uy tín, giai đoạn 2011-2021 đã trao tặng 628 suất quà và tiền
trị giá 416,1 triệu đồng;
tổ chức thăm hỏi, hỗ trợ khi người có
uy tín ốm đau, già yếu;
kịp thời khen thưởng động viên cá nhân
tiểu biểu qua tổng kết các phong trào như “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”,
“Xóa đói giảm nghèo”, “Xây dựng nông thôn mới”[7].
Đồng thời, UBND tỉnh giao Văn phòng UBND tỉnh, phối hợp các
ngành có liên quan thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, giám sát việc thực hiện
chính sách dành cho người có uy tín trong đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh theo
đúng quy định hiện hành.
“Quả ngọt”
từ những nỗ lực chăm lo, xây dựng đội ngũ người có uy tín trong đồng bào dân tộc
thiểu số ở Ninh Bình
Bằng nhiều việc làm thiết
thực, ý nghĩa trong thời gian qua, người có uy tín trong đồng bào DTTS của tỉnh đã khẳng định vai trò nòng cốt trên các lĩnh vực của đời sống
xã hội ở vùng đồng bào DTTS. Họ thực sự là cầu nối lan tỏa
các mô hình mới, các điển hình tiên tiến để cho người dân học hỏi kinh nghiệm
trên các lĩnh vực của đời sống xã hội; thực hiện việc tuyên truyền cho con cháu
và dòng họ về nếp sống văn hóa, đẩy mạnh việc học tập, xây dựng xã hội hóa học
tập, giảm thiểu việc tảo hôn trong cộng đồng dân cư, giảm thiểu tỷ lệ hộ nghèo,
vận động nhân dân sống nếp sống mới, giảm tình trạng uống rượu
say, không bài bạc, giải quyết các vấn đề phát sinh nhỏ tại cơ sở.
Thông qua các cuộc vận động,
các hội nghị ở địa phương, nhiều người có uy tín đã có ý kiến đóng góp thiết thực
vào chương trình phát triển kinh tế - xã hội và công tác xây dựng Đảng, chính
quyền, giúp đảng bộ cơ sở có chủ trương đúng đắn về công tác cán bộ, công tác vận
động quần chúng ở cơ sở, góp phần củng cố hệ thống chính trị cơ sở ngày một vững
mạnh.
Trong tuyên truyền, vận động thực hiện chủ trương của Đảng,
chính sách pháp luật của Nhà nước, công tác xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông
thôn mới người có uy tín
trong đồng bào DTTS luôn tích cực vận
động và giúp đỡ nhiều hộ đồng bào tự lực, tự cường vươn lên trong cuộc sống,
phát triển kinh tế gia đình. Bản thân người có uy tín và gia đình có nhiều đóng
góp tích cực như: hiến đất làm đường, tham gia lao động công ích, gương mẫu
trong phát triển kinh tế hộ gia đình, đã vận dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật
vào trồng trọt, chăn nuôi gia súc, gia cầm, thủy sản, sử dụng các giống ngô,
lúa mới cho năng suất cao, bảo vệ rừng…..
Trong phong trào bảo vệ an ninh tổ quốc, người có uy tín trong đồng
bào DTTS đã thật sự phát huy vai trò và có những đóng góp
trong công tác tuyên truyền, vận động đồng bào dân tộc tích cực tham gia, tích
cực đấu tranh ngăn chặn nhiều hoạt động trái pháp luật; tích cực tham gia giải
quyết hiệu quả các vụ việc liên quan đến an ninh, trật tự, các vụ tranh chấp,
liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng xây dựng các dự án trong vùng dân tộc,
hòa giải mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân.
Hưởng ứng cuộc vận động
“Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, người có uy tín thực
sự trở thành lực lượng nòng cốt, bằng hành động, việc làm cụ thể để làm gương
và tích cực vận động, giáo dục con cháu, trong dòng hộ và cộng đồng tham gia giữ gìn, bảo vệ, phát huy giá trị văn hóa dân
tộc, vận động đồng bào xây dựng nếp sống mới, xây dựng gia đình văn hóa, làng bản
văn hóa; vận động nhân dân xóa bỏ các thủ tục lạc hậu, đặc biệt là những hủ tục
trong việc cưới, việc tang.
Như vậy, để những nỗ lực
của các cấp, các ngành và những đóng góp của đội ngũ người
có uy tín trong đồng bào DTTS ở Ninh Bình tiếp tục phát huy hiệu quả. Thời gian
tới chúng ta cần quyết tâm quán triệt, triển khai thực hiện tốt định hướng “Tăng
cường xây dựng, củng cố sức mạnh khối đoàn kết toàn dân, coi trọng phát triển
thành viên, đoàn viên, hội viên nhất là các cá nhân tiêu biểu, đội ngũ trí thức,
nhân sĩ, người có uy tín trong tôn giáo, dân tộc thiểu số”[8]đã được
Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Ninh Bình lần thứ XXII đề ra./.
Nguồn tài liệu tham khảo:
[1]. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
XIII, Nxb Chính trị Quốc gia - Sự Thật, Hà nội 2021, tập I, trang 170.
[2], [4], [5], [6],
[7]. Báo cáo số 33 /BC-VPUBND
ngày 11/5/2021 của Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Bình Tổng kết
10 năm thực hiện chính sách đối với người có uy tín
trong đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2011-2021.
[3]. Quyết định số
774/QĐ-UBND ngày 05/6/2018của UBND tỉnh Ninh Bình về
việc phê duyệt danh sách người có uy tín trong đồng bào dân
tộc thiểu số tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2018-2022.
[8]. Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XXII, Tỉnh ủy Ninh Bình, trang 121.
Ths. GVC. Quách Thị Ngọc Chính
Trưởng khoa Nhà nước và pháp luật |