Sáng 02/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh long trọng đọc Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam), khẳng định quyền tự do, bình đẳng và quyết tâm bảo vệ Tổ quốc. Tinh thần 2/9 không chỉ gói trong sự kiện năm 1945 mà còn kết tinh từ truyền thống dựng nước và giữ nước ngàn đời, thể hiện ở sức mạnh đoàn kết, lòng yêu nước, sự hy sinh của các thế hệ. Sau Cách mạng Tháng Tám, tinh thần ấy tiếp tục soi đường trong các cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm, công cuộc đổi mới, phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế và tiến bộ khoa học. Ngày nay, thế hệ trẻ mang sứ mệnh gìn giữ độc lập, bảo vệ văn hóa, phát huy đoàn kết và học tập vươn lên. Quốc khánh 2/9 trở thành ngọn lửa bất diệt, nguồn sức mạnh để Việt Nam tự tin hướng tới tương lai hùng cường.

Hồ Chủ Tịch đọc Tuyên ngôn độc lập ngày 2-9-1945 tại Quảng trường Ba Đình (Ảnh tư liệu)

Mùa thu năm 1945, đất nước Việt Nam bước vào một bước ngoặt trọng đại của lịch sử dân tộc. Sau gần một thế kỷ chịu ách đô hộ của thực dân Pháp và hơn bốn năm bị phát xít Nhật áp bức, nhân dân ta đã vùng lên, tiến hành Cách mạng Tháng Tám thành công, giành lại quyền tự quyết về tay mình.

Ngày 2 tháng 9 năm ấy, tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội), hàng chục vạn người dân từ khắp mọi miền Tổ quốc tụ hội. Tất cả đều hướng về lễ đài trang trọng, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ kính yêu đã tuyên bố với toàn thế giới về sự ra đời của một quốc gia độc lập.

Giọng Người vang lên dõng dạc, trầm ấm. Từng câu, từng chữ của Bản Tuyên ngôn Độc lập thấm sâu vào tâm khảm hàng triệu trái tim: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.”¹ Khoảnh khắc ấy, tiếng reo hò xen lẫn những giọt nước mắt hạnh phúc vỡ òa. Với mỗi người Việt Nam, đó là phút giây thiêng liêng đánh dấu sự kết thúc của một thời kỳ nô lệ, mở ra kỷ nguyên mới – kỷ nguyên độc lập, tự do và tự chủ.

Tinh thần 2/9 không chỉ gói gọn trong những sự kiện của năm 1945, mà còn là sự kết tinh của ngàn năm dựng nước và giữ nước. Từ chiến thắng Bạch Đằng, Chi Lăng, Đống Đa… Sức mạnh ấy bắt nguồn từ lòng yêu nước, ý chí kiên cường và tinh thần đoàn kết toàn dân tộc, thể hiện qua những tấm gương anh hùng như Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Thị Minh Khai, Võ Thị Sáu… cũng như hàng triệu bà mẹ, công nhân, nông dân vô danh đã góp sức làm nên thắng lợi chung của Cách mạng Tháng Tám do Đảng ta lãnh đạo. Thành công ấy luôn chứng minh sức mạnh kiên cường, lòng yêu nước nồng nàn và khát vọng tự do của dân tộc Việt Nam.

Điều làm nên sức sống bất diệt của tinh thần ấy chính là sự đoàn kết toàn dân tộc. Không phân biệt giàu nghèo, tôn giáo, dân tộc, tất cả đều chung một mục tiêu: giành và giữ vững độc lập Tổ quốc.

 Sau 1945, đất nước ta tiếp tục đối mặt với muôn vàn thử thách: hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, khắc phục hậu quả chiến tranh, rồi bước vào công cuộc đổi mới từ năm 1986. Mỗi giai đoạn, tinh thần 2/9 lại được thể hiện theo cách khác nhau:

Ngay sau ngày độc lập, dân tộc ta bước vào hai cuộc kháng chiến trường kỳ. Với tinh thần “Không có gì quý hơn độc lập, tự do.”² Dù khó khăn, gian khổ, hy sinh, nhân dân Việt Nam đã đoàn kết một lòng viết nên những chiến thắng lịch sử: Điện Biên Phủ năm 1954, Chiến dịch Hồ Chí Minh năm 1975, đưa đất nước hoàn toàn thống nhất, non sông liền một dải.

Tinh thần 2/9 không dừng lại ở kháng chiến giành độc lập, mà tiếp tục soi sáng công cuộc xây dựng đất nước, nhất là trong thời kỳ đổi mới từ năm 1986 đến nay. Việt Nam từ một quốc gia nghèo nàn, lạc hậu, đã từng bước vươn lên trở thành nền kinh tế năng động trong khu vực, đạt tốc độ tăng trưởng ấn tượng trong nhiều năm liền. Việt Nam cũng đã thiết lập quan hệ ngoại giao với hơn 190 quốc gia và vùng lãnh thổ, là thành viên tích cực của nhiều tổ chức quốc tế và khu vực, trở thành một đất nước có vị thế và uy tín trong cộng đồng quốc tế.

Trên lĩnh vực khoa học - công nghệ, tinh thần sáng tạo, khát vọng chinh phục tri thức mới của thế hệ trẻ đã góp phần đưa Việt Nam hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế tri thức toàn cầu.

Thế hệ trẻ ngày nay không còn phải cầm súng ra trận, nhưng trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc vẫn còn nguyên giá trị. Bảo vệ không chỉ là gìn giữ từng tấc đất, mà còn là bảo vệ bản sắc văn hóa, tiếng nói, chữ viết, giá trị đạo đức và danh dự dân tộc. Đây chính là sự tiếp nối sống động của tinh thần 2/9 trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Tinh thần Quốc khánh 2/9 là biểu tượng bất diệt của khát vọng độc lập - tự do, là ngọn đuốc soi đường cho cách mạng Việt Nam. Trong kỷ nguyên vươn mình, tinh thần ấy tiếp tục là điểm tựa tinh thần, là động lực thôi thúc dân tộc ta vượt qua thách thức, tận dụng thời cơ để khẳng định vị thế của nước ta trên trường quốc tế.

Năm 2025, Việt Nam tổ chức kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9 với buổi Lễ diễu binh, diễu hành có quy mô đặc biệt lớn tại Quảng trường Ba Đình, Thủ đô Hà Nội dự kiến có khoảng 40.000 người tham dự và với lực lượng, phương tiện lớn chưa từng có trong lịch sử.³ Lễ kỷ niệm ngày Quốc khánh là dịp tri ân công lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các thế hệ đi trước và cũng là lời nhắc nhở thế hệ hôm nay phải sống xứng đáng với sự hy sinh của các thế hệ cha ông đã đánh đổi cả tuổi thanh xuân và xương máu cho nền độc lập ngày nay. Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng tám thành công và Quốc khánh 2/9 thể hiện tầm vóc, ý nghĩa của sự kiện, vị thế của quốc gia, qua đó giáo dục truyền thống yêu nước, tinh thần đại đoàn kết, ý chí tự lực, tự cường, tự tôn, tự hào dân tộc.

Tinh thần 2/9 thôi thúc mỗi người Việt Nam: sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội; không ngừng học tập để bắt kịp bước tiến của thời đại; giữ gìn và phát huy đoàn kết dân tộc - nguồn sức mạnh vô giá làm nên những thắng lợi vĩ đại của dân tộc; Tự hào, tự tin mang trong mình dòng máu Lạc Hồng khắc phục mọi khó khăn, gian khổ cùng dân tộc dựng xây một nước Việt Nam phồn vinh, hạnh phúc đúng như những điều mà Bác Hồ từng mong ước.

Tám thập kỷ đã trôi qua, ngọn lửa độc lập mà Chủ tịch Hồ Chí Minh và các thế hệ cha anh thắp lên vẫn cháy sáng trong tim mỗi người Việt. Tinh thần ấy là động lực để dân tộc ta vững vàng vượt qua mọi khó khăn, tự tin bước vào tương lai. Tinh thần Quốc khánh 2/9 là biểu tượng bất diệt của lòng yêu nước, khát vọng độc lập - tự do và sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc. Đó là sợi chỉ đỏ xuyên suốt lịch sử cách mạng Việt Nam, từ Cách mạng Tháng Tám đến công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế hôm nay. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, tinh thần 2/9 tiếp tục là động lực, là nguồn lực tinh thần to lớn để xây dựng một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, sánh vai cùng các cường quốc năm châu.

1.    Hồ Chí Minh - Toàn tập, Tập 4, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 4

2.    Hồ Chí Minh (1966), Không có gì quý hơn độc lập, tự do, Lời kêu gọi đồng bào và chiến sĩ cả nước.

3.    https://kinhtedothi.vn/quy-mo-dac-biet-lon-cua-le-dieu-binh-dieu-hanh-ky-niem-80-nam-cach-mang-thang-tam-va-quoc-khanh-2-9.811194.html.