Nghiên cứu khoa học (NCKH) là một trong hai nhiệm vụ quan trọng của đội ngũ giảng viên các trường chính trị. Trước yêu cầu nâng cao chất lượng nghiên cứu, giảng dạy đòi hỏi cần có những giải pháp cụ thể, thiết thực tăng cường tính chuyên môn của công tác này. Từ thực trạng công tác NCKH của Trường Chính trị tỉnh Ninh Bình, bài viết đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động nghiên cứu khoa học của trường, góp phần tổng kết thực tiễn địa phương.

             1. Thực trạng công tác NCKH ở Trường Chính trị tỉnh Ninh Bình

Những năm qua, nhận thức đúng đắn tầm quan trọng của hoạt động NCKH, tổng kết thực tiễn, Đảng ủy, Ban giám hiệu luôn quan tâm, đẩy mạnh chỉ đạo triển khai thực hiện công tác NCKH. Căn cứ, Quy chế NCKH của trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương do Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh ban hành, hằng năm Đảng ủy, Ban Giám hiệu Nhà trường đã chỉ đạo xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện. Đặc biệt, ngày 31/5/2021, Đảng ủy đã ban hành Nghị quyết số 01-NQ/ĐU về lãnh đạo nâng cao chất lượng hoạt động nghiên cứu khoa học ở Trường Chính trị tỉnh Ninh Bình.

         Hiện nay đội ngũ giảng viên có 31/47 tổng biên chế, trong đó có 16  giảng viên chính; về trình độ chuyên môn: tiến sỹ là 01 đồng chí; thạc sỹ là 27 đồng chí và 03 đồng chí đang học thạc sỹ, một số đồng chí có 2 bằng đại học; trình độ cao cấp lý luận có 21 đồng chí; ngoài ra còn có 8 đồng chí là chuyên viên và chuyên viên chính. Đây chính là lực lượng hùng hậu trong việc NCKH và tổng kết thực tiễn phục vụ cho giảng dạy lý luận của nhà trường.

Kết quả NCKH của Nhà trường được thể hiện trên các khía cạnh sau:

Một là, về hoạt động nghiên cứu các đề án, đề tài khoa học các cấp: Từ năm 2016 đến tháng 12/2021, Trường đã tổ chức và thực hiện thành công 01 nhiệm vụ khoa học cấp tỉnh (năm 2017- 2018); 24 nhiệm vụ khoa học cấp trường, 03 sáng kiến kinh nghiệm gắn với công tác giảng dạy và phục vụ của trường. Các đề tài tập trung nghiên cứu về đổi mới và nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị; đổi mới các khâu, quy trình, quản lý nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Nhà trường; nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chức trong hệ thống chính trị cấp huyện, cấp xã…Ngoài ra, trường đã có nhiều giảng viên được mời tham gia vào Hội đồng phản biện đề tài khoa học cấp tỉnh; lãnh đạo nhà trường và một số giảng viên viết bài tham luận hội thảo ở một số cơ quan, ban ngành của tỉnh.

           Thông qua việc nghiên cứu đề tài khoa học, tổng kết thực tiễn giảng viên đã đánh giá, kiểm nghiệm thực tiễn địa phương trong thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, của tỉnh, chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân từ đó đề xuất các giải pháp khắc phục cho tỉnh, huyện, cơ sở; đồng thời để phục vụ công tác đào tạo, bồi dưỡng của nhà trường.

            Hai là, về tổ chức hội thảo khoa học: nhà trường đã tổ chức được 27 hội thảo khoa học cấp trường và cấp khoa, phòng. Các hội thảo khoa học đã bám sát nhiệm vụ chính trị của nhà trường. Hội thảo cấp trường được Ban Tuyên giáo tỉnh ủy, Sở Nội vụ, Trung tâm chính trị cấp huyện có bài tham luận và đến dự với nhà trường. Năm 2018, Nhà trường đã tổ chức Hội thảo với chủ đề “Giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả trong công tác chủ nhiệm lớp ở Trường Chính trị tỉnh Ninh Bình”. Năm 2019, với chủ đề “Thực tiễn và kinh nghiệm nghiên cứu thực tế dài ngày của giảng viên Trường Chính trị tỉnh Ninh Bình”. Ngoài việc tổ chức hội thảo cấp khoa, cấp trường thì các khoa, phòng mỗi quý đã tổ chức sinh hoạt chuyên đề với các nội dung cụ thể, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao.

           Thông qua các Hội thảo khoa học, với từng chủ đề nhà trường tổng kết thực tiễn và đề xuất với địa phương về chủ trương, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, về công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cho tỉnh. Đồng thời thông qua Hội thảo để đánh giá năng lực và trách nhiệm NCKH của từng giảng viên gắn với việc đánh giá chất lượng giảng dạy và mức độ hoàn thành nhiệm vụ, thi đua khen thưởng hằng năm của từng giảng viên, các khoa phòng.

             Ba là, về nghiên cứu biên soạn tập bài giảng chương trình Trung cấp lý luận, tài liệu cho các lớp bồi dưỡng: 

Từ các sản phẩm nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn, Trường đã xuất bản cuốn “Trường Chính trị tỉnh Ninh Bình - 60 năm xây dựng và phát triển (1956 - 2016)”; phối hợp với Nhà xuất bản Lý luận chính trị xuất bản 02 tập bài giảng “Tình hình, nhiệm vụ của tỉnh Ninh Bình” thuộc chương trình Trung cấp lý luận chính trị - hành chính (năm  2017) và “Thực tiễn và kinh nghiệm xây dựng, phát triển địa phương” thuộc chương trình Trung cấp lý luận chính trị (năm2021); biên tập và chỉnh lí các tài liệu phục vụ giảng dạy các lớp bồi dưỡng như: “Tập tài liệu Bồi dưỡng ngạch chuyên viên và chuyên viên chính”, “Tập tài liệu đào tạo cán bộ nguồn cấp xã trên địa bàn tỉnh Ninh Bình”, …

        Bốn là, cuốn Thông tin lý luận và thực tiễn và hoạt động của Trang Thông tin điện tử được duy trì xuất bản và hoạt động thường xuyên. Từ năm 2020 trở về trước, mỗi năm xuất bản từ 01 đến 02 số, riêng năm 2021, xuất bản 3 số với hàng nghìn cuốn đã được phát hành tới các cơ quan, sở, ban, ngành, đoàn thể trong tỉnh và các trường chính trị tỉnh, thành phố trong toàn quốc. Nội dung cuốn Thông tin và Website đăng tải các bài viết thông tin về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về các lĩnh vực liên quan đến nhiệm vụ chính trị nhà trường; thông tin chỉ đạo của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đối với trường chính trị; trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về chuyên môn giảng dạy; tổng kết các mô hình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương...

         Ngoài các hoạt động khoa học trên, giảng viên nhà trường viết và được đăng bài trên các báo, tạp chí, bản tin, trang thông tin điện tử của các cơ quan, ban ngành ở trung ương và địa phương. Đặc biệt năm 2021, thực hiện sự chỉ đạo của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Nhà trường đã xây dựng kế hoạch tổ chức Cuộc thi viết chính luận khoa học “Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”, với 27 bài viết. Tổng kết cuộc thi, Ban Tổ chức đã trao giấy chứng nhận cho 01 giải A; 01 giải B; 02 giải C; 08 giải khuyến khích cho các cá nhân và 01 giải Xuất sắc cho tập thể. Tham gia Cuộc thi cấp Học viện, Trường đã có 01 bài viết được giải khuyến khích.

           Để phục vụ tốt cho việc NCKH, tổng kết thực tiễn Đảng ủy, Ban Giám hiệu Nhà trường rất quan tâm, có kế hoạch đưa các giảng thâm nhập, nghiên cứu thực tế tại cơ sở. Thực hiện Đề án “Đưa giảng viên Trường Chính trị tỉnh Ninh Bình đi nghiên cứu thực tế ở cơ sở trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2014-2020”, Trường đã có 29 giảng viên đi nghiên cứu thực tế dài hạn tại cơ sở từ 03 tháng đến 01 năm. Đồng thời, từ năm 2019, thực hiện Quy định về đi nghiên cứu thực tế hàng năm của giảng viên, mỗi năm có khoảng 50 lượt giảng viên đi thực tế ở cơ sở trong tỉnh. Thông qua nghiên cứu thực tế giảng viên đã thu thập được nhiều kiến thức thực tiễn sinh động để phục vụ cho hoạt động NCKH, tổng kết thực tiễn và giảng dạy lý luận gắn với thực tiễn.

          Kết quả hàng năm 100% giảng viên thực hiện đủ số giờ NCKH và vượt định mức theo quy định. Trong vòng 05 năm trở lại đây Nhà trường đã thực hiện được trên 50.000 giờ chuẩn khoa học, hằng năm đều vượt định mức khoảng 30% số giờ khoa học theo quy định của Học viện. Với những kết quả đạt được cho thấy hoạt động NCKH, tổng kết thực tiễn của Nhà trường đã đóng góp tích cực vào kết quả thực hiện nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trong những năm qua và được Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Thường trực Tỉnh ủy đánh giá cao.

           Bên cạnh những kết quả đạt được nêu trên, hoạt động NCKH, tổng kết thực tiễn ở Trường Chính trị tỉnh Ninh Bình vẫn còn những hạn chế: một số đề tài nghiên cứu về hiệu quả và tính ứng dụng chưa cao; số đề tài cấp tỉnh còn rất ít; một số bài viết của giảng viên chất lượng chưa cao; một số giảng viên chưa thật sự nhiệt tình và say mê trong NCKH; vẫn còn hiện tượng giảng viên đi nghiên cứu thực tế mang tính hình thức chưa thực sự gắn với nhiệm vụ NCKH, tổng kết thực tiễn. 

         Nguyên nhân của hạn chế nêu trên: việc định hướng và lựa chọn nội dung nghiên cứu của một số đề tài chưa thực sự thiết thực; một số giảng viên chưa xác định hết trách nhiệm và động lực của bản thân trong NCKH và tổng kết thực tiễn; những giảng viên trẻ mong muốn được nghiên cứu nhưng lại chưa có nhiều kinh nghiệm; kinh phí chi cho hoạt động NCKH còn thấp; Trường chưa có cơ chế rõ ràng về bắt buộc, động viên, khuyến khích giảng viên tích cực NCKH; quy trình, cách thức phê duyệt, thẩm định một số hoạt động NCKH còn chưa chặt chẽ...

          2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác NCKH, tổng kết thực tiễn ở trường Chính trị tỉnh Ninh Bình trong những năm tới:      

            Thứ nhất, Nhà trường cần chủ động phối hợp với các sở, ngành, địa phương trong xác định, lựa chọn nội dung nghiên cứu và tổng kết thực tiễn. Đặc biệt, nếu có sự hướng dẫn của Sở Khoa học và Công nghệ sẽ là một cơ sở quan trọng để tạo điều kiện cho Trường Chính trị tiếp cận nghiên cứu các nhiệm vụ khoa học, công nghệ cấp tỉnh. Từ đó nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác NCKH, tổng kết thực tiễn, đề xuất với tỉnh hoạch định chủ trương, chính sách phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh đáp ứng yêu cầu thực tiễn của địa phương.

           Thứ hai, Ban Giám hiệu chỉ đạo các khoa chuyên môn chọn nội dung đề tài nghiên cứu có trọng tâm, trọng điểm, bám sát nhiệm vụ của trường và yêu cầu thực tiễn của địa phương; đổi mới cách thức nghiệm thu sản phẩm khoa học của giảng viên. Tạo cơ chế bắt buộc, động viên khuyến khích để giảng viên có động lực và say mê với hoạt động NCKH, đặc biệt trong việc nghiên cứu làm đề tài, sáng kiến kinh nghiệm cấp trường, cấp khoa, phòng. Kết quả NCKH là căn cứ, tiêu chí quan trọng trong việc đánh giá quá trình thực hiện nhiệm vụ giảng viên, gắn liền với công tác thi đua - khen thưởng. 

          Thứ ba, tăng cường tổ chức hội thảo khoa học cấp tỉnh, cấp trường với các chủ đề: vai trò của trường chính trị trong tổng kết thực tiễn, tham mưu chính sách cho cấp uỷ, chính quyền địa phương; nâng cao hiệu quả kết hợp hướng dẫn học viên đi nghiên cứu thực tế với thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu thực tế hằng năm của giảng viên; tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch thông qua công tác giảng dạy và nghiên cứu khoa học; … Hội thảo cũng là diễn đàn các giảng viên trao đổi về các phương pháp, kỹ năng về nghiên cứu đề tài, cách viết tin bài để đăng báo, tạp chí, trang Web, viết bài hội thảo... Nhà trường tạo điều kiện cho giảng viên có cơ hội được tham gia viết bài ở Hội thảo các sở, ngành của tỉnh mà liên quan lĩnh vực bộ môn giảng dạy, qua đó giảng viên thu thập và bổ sung thêm kiến thức thực tiễn phong phú.

             Thứ tư, Nhà trường tăng cường lãnh, chỉ đạo và đổi mới cách thức tổ chức, quản lý chặt chẽ để có hiệu quả thiết thực hơn trong hoạt động đi nghiên cứu thực tế hằng năm của giảng viên; gắn kết chặt chẽ giữa việc đi nghiên cứu thực tế với nhiệm vụ NCKH và chuyên môn giảng dạy của giảng viên; góp phần tháo gỡ những vấn đề thực tiễn đặt ra của địa phương, cơ sở. 

           Thứ năm, Phòng Quản lý đào tạo và nghiên cứu khoa học cần chủ động hơn trong công tác tham mưu cho Ban Giám hiệu về hoạt động NCKH, nghiên cứu thực tế của giảng viên như: cụ thể hóa quy chế NCKH, xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch dài hạn, ngắn hạn, kiểm tra, giám sát, sơ tổng kết rút kinh nghiệm. Phòng cũng cần tăng cường sự phối hợp chặt chẽ với các khoa, phòng trong quá trình tổ chức thực hiện NCKH.

Thứ sáu, mỗi giảng viên cần phải xác định NCKH vừa là quyền lợi vừa trách nhiệm do đó cần phải tích cực, chủ động trong NCKH để nâng cao năng lực tư duy khoa học, khả năng phát hiện, giải quyết những vấn đề thực tiễn đặt ra, gắn lý luận với thực tiễn nâng cao uy tín của người giảng viên khi giảng dạy lý luận chính trị. Đồng thời, góp phần nâng cao vị thế của Nhà trường thông qua việc nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của tỉnh.

         Nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn là hoạt động rất quan trọng và thiết thực đối với Trường Chính trị tỉnh để nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; đồng thời nhà trường đề xuất với tỉnh về chủ trương, giải pháp phát triển kinh tế-xã hội, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị góp phần xây dựng quê hương Ninh Bình trở thành tỉnh phát triển khá ở khu vực Đồng bằng sông Hồng trong thời gian sớm nhất./.

Ths. Nguyễn Thị Hoa Nhài

Trưởng khoa Lý luận cơ sở