Sửa đổi lối làm việc được viết vào năm 1947 – đây là tác
phẩm đầu tiên của Chủ tịch Hồ Chí Minh trình bày một cách hệ thống tư tưởng đổi
mới về xây dựng, chỉnh đốn Ðảng trong điều kiện Ðảng cầm quyền. Tác phẩm có
tính lý luận, tính chiến đấu và tính thực tiễn sâu sắc, bao quát những vấn đề
rộng lớn trong toàn bộ các mối quan hệ và các nguyên tắc, phương pháp, lề lối,
cách thức làm việc của Đảng, Nhà nước và của cán bộ, đảng viên mà trung tâm là
mối quan hệ giữa người với người. Người cán bộ, đảng viên được coi là khâu
trung tâm của các mối quan hệ ấy. Đảng viên, cán bộ là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước
với nhân dân. Mọi việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém. Sửa
đổi lối làm việc là khắc phục khuyết điểm, phát huy ưu điểm của đội
ngũ cán bộ, đảng viên, sửa đổi cách lãnh đạo của Đảng để xây dựng mối quan hệ tốt
hơn giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân theo nguyên tắc dân làm chủ.
Tác phẩm gồm 6 phần chính là Phê bình và sửa chữa; Mấy điều kinh nghiệm;
Tư cách và đạo đức cách mạng; Vấn đề cán bộ; Cách lãnh đạo và Chống thói ba
hoa. Trong đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề cập một vấn đề rất hệ trọng, rộng
lớn, nhưng cũng hết sức cụ thể rõ ràng đó là việc chỉnh đốn, xây dựng Đảng khi
Đảng thực hiện vai trò cầm quyền, lãnh đạo quần chúng nhân dân tiến hành cuộc
kháng chiến cứu nước. Người đã nêu khái quát tư cách của một Đảng chân chính
cách mạng gồm 12 điều cơ bản là: Làm tròn nhiệm vụ giải phóng dân tộc, làm cho
Tổ quốc giàu mạnh, đồng bào sung sướng. Cán bộ của Đảng phải hiểu biết lý luận
cách mạng và gắn lý luận với thực hành. Khẩu hiệu và chỉ thị của Đảng luôn dựa
vào điều kiện thiết thực, kinh nghiệm trong, ngoài nước và thực tiễn địa
phương. Liên hệ chặt chẽ với quần chúng, từ đó mà kiểm tra những khẩu hiệu, chỉ
thị và công tác của Đảng. Luôn giáo dục cán bộ, đảng viên, nhân dân tinh thần
yêu nước và cần, kiệm, liêm, chính. Giữ vững tính cách mạng và dùng những cách
thức thi hành linh hoạt. Đảng không che giấu mà luôn nhận khuyết điểm của mình
để tự sửa chữa và giáo dục cán bộ, đảng viên. Đảng chọn lựa những người trung
thành, hăng hái, đoàn kết họ lại để vận động quần chúng. Đảng luôn tẩy bỏ những
phần tử hủ hóa ra ngoài; giữ kỷ luật nghiêm từ trên xuống dưới. Kỷ luật
của Đảng là tự giác, tư tưởng, hành động nhất trí. Đảng luôn kiểm tra việc thi
hành những nghị quyết của mình.
Để làm tròn nhiệm vụ vẻ vang ấy, Đảng phải khắc phục nhiều khuyết điểm,
chứng bệnh, thói tật tiêu cực của đội ngũ cán bộ, đảng viên, mà có thể khi Đảng
chưa trở thành đảng cầm quyền nó chưa có điều kiện để bộc lộ rõ. Tất cả những
khuyết tật này sẽ gây khó khăn cho sự nghiệp kháng chiến đang ở giai đoạn quyết
liệt, gây tác hại lâu dài đối với đất nước và cách mạng. Cùng với việc chỉ ra
và phân tích rõ khuyết điểm, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nêu lên những biện pháp
toàn diện, đúng đắn và có tính hệ thống, đồng bộ để khắc phục khuyết điểm. Trong
tác phẩm Sửa đổi lối làm việc, Chủ
tịch Hồ Chí Minh không chỉ vạch ra những sai lầm, khuyết điểm, lệch lạc trong
nhận thức, tư tưởng, trong phẩm chất đạo đức, lối sống và năng lực công tác của
cán bộ, đảng viên, mà còn tập trung nêu rõ những biện pháp cần thiết để chữa
trị những căn bệnh này.
Xuyên suốt tác phẩm là những chỉ dẫn của Người về giáo dục, rèn luyện,
xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có năng lực làm việc và tư cách đạo đức,
thực sự là “công bộc” của nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Đảng viên
và cán bộ cũng là người, ai cũng có tính tốt và tính xấu. Song đã hiểu biết, đã
tình nguyện vào một đảng vì dân vì nước, đã là một người cách mạng thì phải cố
gắng phát triển những tính tốt và sửa bỏ những tính xấu”(1). Người
cho rằng, tính xấu của một người chỉ có hại cho người đó, nhưng nếu người đó là
đảng viên, là cán bộ thì tính xấu đó sẽ có hại đến Đảng, có hại đến nhân dân.
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định, Đảng cũng là một thực thể xã hội, cán
bộ, đảng viên của Đảng có nhiều ưu điểm nhưng cũng vướng những khuyết điểm là:
thiếu chí công vô tư; không giữ được kỷ luật nghiêm từ cấp trên xuống cấp dưới;
không gần dân, lắng nghe và gắn bó mật thiết với nhân dân, và nhất là không làm
việc đến nơi đến chốn. Nguyên nhân của những khuyết điểm đó là do nhận thức, tư
tưởng chưa đúng, mắc bệnh chủ quan, hẹp hòi, ưa dùng cánh hẩu, kéo bè kéo cánh,
phá vỡ khối đoàn kết, thống nhất trong Đảng, giữa Đảng và nhân dân; ưa ba hoa,
nói dông dài, cẩu thả... Người cho rằng, tất cả những khuyết điểm đó sẽ được
khắc phục bằng “phê bình và sửa chữa”. Nhưng vì “phê bình cốt để giúp nhau sửa
chữa, giúp nhau tiến bộ. Cốt để sửa đổi cách làm việc cho tốt hơn, đúng hơn.
Cốt đoàn kết và thống nhất nội bộ”(2), cho nên khi tiến hành tự phê
bình và phê bình phải theo nguyên tắc “phê bình việc làm, chứ không phải phê
bình người”, để người bị phê bình “vui lòng nhận xét để sửa đổi, không nên vì
bị phê bình mà nản chí, hoặc oán ghét”(3).
Sửa đối làm việc thực chất là một chỉ thị, mệnh lệnh nhằm củng cố, chỉnh
đốn Đảng, sốc lại đội hình, tăng cường sinh lực cho toàn Đảng, toàn quân, toàn
dân chuẩn bị bước vào trận chiến quyết liệt nhất: Chiến cuộc Đông xuân 53-54 và
Chiến dịch Điện Biên phủ. Bên cạnh đó nhằm chủ động ngăn chặn và khắc phục nguy
cơ chệch hướng, sai lầm về đường lối, nguy cơ quan liêu của Đảng cầm quyền và
nguy cơ thoái hóa, biến chất của cán bộ, đảng viên.
* Giá trị của tác phẩm:
- Sửa đổi lối làm việc giải quyết một số vấn đề lý luận của
Đảng cầm quyền trong điều kiện mới giành được chính quyền, vừa lãnh đạo xây
dựng đất nước, vừa phải đấu tranh giữ vững chính quyền và tiến hành chiến tranh
chống xâm lược, Đảng phải thường xuyên tu dưỡng rèn luyện tính đảng,
phải sửa chữa lối làm việc quan liêu, xa dân, thiếu tôn trọng dân;
phải biết dựa vào dân.
- Sửa đổi lối làm việc là
những nguyên tắc, quan điểm chỉ đạo trong công tác xây dựng Đảng của Hồ Chí
Minh. Nó phản ánh những quan điểm cơ bản của Mác- Ăngghen, Lênin về xây dựng
Đảng, đồng thời phản ánh yêu cầu đặc thù của cách mạng Việt Nam.
- Sửa đổi lối làm việc có giá trị chỉ đạo thực tiễn cụ thể và sâu sắc.
Tác phẩm không chỉ có giá trị trong thời điểm ra đời mà những quan điểm
trong tác phẩm là kim chỉ nam trong công tác xây dựng Đảng, đã chỉ đạo suốt
trong quá trình Đảng lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Chính nhờ thực hiện được
những quan điểm đó mà cách mạng nước ta giành được nhiều thắng lợi. Thực
tế lịch sử cách mạng nước ta chứng minh
rằng, ở đâu, lúc nào, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên làm đúng, làm theo tinh
thần của Sửa đổi lối làm việc
thì ở đó, lúc đó, sức mạnh của Đảng tăng lên, mối quan hệ giữa nhân dân với
Đảng, với cán bộ, đảng viên bền chặt. Đảng và cán bộ, đảng viên của Đảng được
nhân dân tin yêu.
* Sự vận dụng của Đảng ta trong giai đoạn hiện nay:
Thấm nhuần tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về “Sửa đổi lối làm việc” -
sửa đổi phương pháp, phong cách làm việc, trước “tình trạng suy thoái về tư
tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên
chưa bị đẩy lùi” mà trong Văn kiện Đại hội XII của Đảng đã nêu, ngày
15/5/2016 Bộ Chính trị (Khóa XII) đã ban hành Chỉ thị số 05-CT/TW “Về đẩy mạnh
học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” – đây là giải
pháp hữu hiệu nhằm kiên trì rèn luyện cho cán bộ đảng viên của Đảng thật sự có
đạo đức cách mạng theo tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đặc biệt là rèn luyện
cho cán bộ đảng viên thấm nhuần và thực hiện tốt phong cách làm việc, phong
cách sinh hoạt, phong cách sống theo tấm gương của Bác. Đây là một nội dung
quan trọng của công tác xây dựng, chỉnh đốn đảng.., đồng thời ngăn chặn, đẩy
lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện
“tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống
tham nhũng, lãng phí, quan liêu…
Trước yêu cầu hội nhập kinh tế,
quốc tế hiện nay, Đảng ta luôn coi trọng và xem vấn đề xây dựng Đảng là nhiệm vụ
sống còn của chế độ ta. Do đó, để tiếp tục xây dựng và chỉnh đốn Đảng, tại Hội
nghị lần thứ 4 Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII (tháng 10/2021), trên cơ sở đánh
giá từ thực tiễn, Đảng ta chỉ rõ: những nguy cơ mà Đảng chỉ ra vẫn tồn tại, có
mặt còn gay gắt hơn; tham nhũng, tiêu cực, suy thoái, "tự diễn biến",
"tự chuyển hóa" trong nội bộ, sự chống phá của các thế lực thù địch
còn diễn biến phức tạp đòi hỏi các cấp ủy, tổ chức đảng phải đặc biệt coi trọng
và đẩy mạnh toàn diện công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị. Đảng ta thống nhất đề ra mục tiêu trong thời gian tới: Tăng
cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền,
sức chiến đấu của Đảng; xây dựng Đảng và hệ thống chính trị thật sự vững vàng
về chính trị, tư tưởng; thống nhất cao về ý chí, hành động; trong sạch về đạo
đức, lối sống; chặt chẽ về tổ chức; gắn bó mật thiết với nhân dân, đủ sức lãnh
đạo đưa đất nước ta vượt qua mọi khó khăn, ngày càng phát triển. Toàn Đảng và
hệ thống chính trị kiên quyết đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán
bộ, đảng viên suy thoái, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa", dựa
vào nhân dân để xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, góp
phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nâng cao niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà
nước, chế độ xã hội chủ nghĩa.
Trên cơ sở đó, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII thống nhất cao
phải tiến hành đồng bộ và quyết liệt hơn nữa 4 nhóm nhiệm vụ, giải pháp của
Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII đã đề ra; đồng thời bổ sung nhấn mạnh thêm 2
nhóm nhiệm vụ, giải pháp là: Xây dựng đội
ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược và người đứng đầu đủ phẩm chất, năng
lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ; Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống
tham nhũng, tiêu cực, xử lý nghiêm cán bộ sai phạm(4). Nội dung
các nhóm nhiệm vụ, giải pháp trên cần được cập nhật, bổ sung đầy đủ, sâu sắc
hơn nữa những vấn đề mới mà thực tiễn đặt ra, gắn với Nghị quyết Đại hội XIII
của Đảng, đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh, nâng cao chất lượng công tác xây dựng, chỉnh
đốn Đảng trong tình hình mới. Đó cũng chính là sự vận dụng những tư tưởng của chủ
tịch Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng cầm quyền trong giai đoạn hiện nay.
Có thể nói rằng, Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị (khóa
XII) là tiếp tục hiện thực hóa tư tưởng Hồ Chí Minh về “Sửa đổi lối làm việc”, đây là những lời di huấn thiêng liêng của
Người đối với cán bộ, đảng viên của Đảng ta trước đây, ngày nay và mãi mãi sau
này. Chỉ thị đã thể hiện sự thấm nhuần sâu sắc tư tưởng của Bác về đạo đức và
phong cách làm việc đối với người cán bộ đảng viên, vì vậy để xứng đáng vừa là
người lãnh đạo, vừa là công bộc, là đầy tớ thật trung thành của nhân dân thì
hơn lúc nào hết mỗi cán bộ đảng viên cần phải tiếp tục tự mình sửa đổi lối làm
việc theo đúng tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Thực hiện có hiệu quả Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về: “Đẩy mạnh học tập
và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” gắn với các Nghị quyết
Trung ương 4 (khóa XI, XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng
và Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về đẩy mạnh chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn,
đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức,
lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Các cấp ủy Đảng phải kiên
quyết quản lý, rèn luyện và đổi mới tác phong, lề lối làm việc của cán bộ, đảng
viên; xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên mẫu mực về phẩm chất chính trị, đạo
đức lối sống; luôn đoàn kết, thống nhất và gắn bó mật thiết với nhân dân, được nhân
dân tin yêu và kính trọng; có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ ngang tầm với yêu
cầu nhiệm vụ cách mạng trong thời kỳ mới.
Tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” ra đời đến nay đã 74 năm, nhưng những tư
tưởng chủ đạo cũng như đạo đức và phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong tác
phẩm vẫn còn nguyên giá trị giúp Đảng ta tiếp tục đổi mới tư duy lý luận,
phương thức lãnh đạo; giúp mỗi cán bộ, đảng viên nỗ lực, phấn đấu rèn luyện
không ngừng để thực sự xứng đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ thật trung
thành của nhân dân, như Chủ tịch Hồ Chí Minh hằng mong muốn./.
------------------------
(1) Hồ Chí Minh: toàn tập,
tập 5, NXB Chính trị quốc gia, H, tr. 254
(2) Hồ Chí Minh: toàn tập, tập 5, NXB Chính trị quốc gia, H, tr. 232
(3) Hồ Chí Minh: toàn tập, tập 5, NXB Chính trị quốc gia, H, tr. 232
(4)
Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về
đẩy mạnh chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử
lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống,
biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.
Giảng viên: Phạm Bích Hoa
Đơn vị: Khoa Xây dựng Đảng
|