Chuyển đổi số cấp xã là chủ trương đúng đắn của Chính phủ về việc thu hẹp khoảng cách số giữa khu vực nông thôn và thành thị, thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số vào chính quyền cơ sở góp phần nâng cao năng lực, hiệu quả công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành. Hiện nay, chuyển đổi số đã lan toả mạnh mẽ đến các xã, phường, thị trấn trong cả nước tạo ra nhiều chuyển biến tích cực.

          Ninh Tiến là một trong ba xã của thành phố Ninh Bình đang trong lộ trình nâng cấp lên phường giai đoạn 2024 – 2025. Chính vì vậy, khi được lựa chọn là 1/14 xã thí điểm thực hiện chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh Ninh Bình, Đảng bộ và chính quyền xã đã nhanh chóng bắt tay vào triển khai thực hiện, lấy đó làm tiền đề để chuyển đổi từ nông thôn lên đô thị năng động, chuyên nghiệp, hiện đại. Kết quả chuyển đổi số đã tạo ra sự thay đổi lớn trong hoạt động của chính quyền địa phương cũng như các hoạt động kinh tế, xã hội.

Trước khi bắt tay vào thực hiện chuyển đổi số, UBND xã đã thiết lập mạng nội bộ (LAN), tuy nhiên hệ thống không được quy hoạch thiết kế chuẩn, thiết bị không đồng bộ và lạc hậu. 80% cán bộ công chức xã được trang bị máy tính nhưng trình độ tin học của cán bộ, công chức chỉ đáp ứng tối thiểu cho công việc, hệ thống máy tính cũ không đồng bộ cấu hình thấp, hư hỏng. chỉ có 7/19 cán bộ, công chức sử dụng hòm thư điện tử nên không đảm bảo công tác chỉ đạo, điều hành, chuyển nhận văn bản nội bộ và văn bản chỉ đạo của từng ngành không được thực hiện thông qua hệ thống thư điện tử. Tính đến tháng 7/2021 tỉ lệ người dân dùng điện thoại thông minh chiếm 50% dân số, có khoảng 50% hộ dân trên địa bàn xã được tiếp cận và sử dụng internet.

Ngay từ khi được chọn làm điểm của tỉnh và thành phố Ninh Bình về triển khai mô hình chuyển đổi số, Đảng uỷ xã Ninh Tiến đã ban hành Nghị quyết về lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chuyển đổi số trên địa bàn xã. Trên cơ sở đó, UBND xã thành lập Ban chỉ đạo và ban hành Kế hoạch về tổ chức thực hiện mô hình chuyển đổi số trên địa bàn.

Trên cơ sở hướng dẫn của tỉnh và của thành phố, kế hoạch chuyển đổi số của xã tập trung vào ba trụ cột là chính quyền số, kinh tế số và xã hội số. Để thực hiện được mục tiêu này, UBND xã đã nhanh chóng xây dựng hạ tầng số phục vụ cho hoạt động của chính quyền điện tử. Xã đã khảo sát và cải tạo, nâng cấp toàn bộ mạng LAN nội bộ của đơn vị, bổ sung trang thiết bị cần thiết đảm bảo cho hệ thống mạng internet hoạt động thông suốt, ổn định, an toàn giúp cán bộ giải quyết công việc nhanh chóng và hiệu quả. Xã đã đầu tư nâng cấp bổ sung 17 máy tính, 5 máy Scan, 10 máy in, 01 máy chiếu và các thiết bị cần thiết khác phục vụ cho hoạt động của đơn vị. Đài truyền thanh xã được lắp đạt hệ thống công nghệ thông qua nền tảng trí tuệ nhân tạo, chuyển văn bản giấy thành giọng nói, nhờ đó chỉ cần một người điều hành đài phát thanh cũng đảm bảo được các nội dung tuyên truyền đến Nhân dân. Cùng với đó, UBND xã đã mời Sở Thông tin và Truyền thông tổ chức 01 lớp đào tạo, tập huấn về kỹ năng công nghệ thông tin, kỹ năng quản lý sàn thương mại điện tử, quản lý Website cho 100% cán bộ, công chức, cán bộ không chuyên trách. Nhờ đó, trình độ công nghệ thông tin của cán bộ, công chức được nâng lên, kỹ năng và thao tác trên các hệ thống thành thạo, kỹ năng xử lý các vấn đề về máy tính trong quá trình giải quyết công việc nhanh hơn, hiệu quả hơn.

Với phương châm lấy người dân làm trung tâm để thực hiện, Ninh Tiến đã tích cực tuyên truyền để cán bộ, đảng viên và Nhân dân hiểu về chuyển đổi số và những lợi ích mà chuyển đổi số mang lại, từ đó không chỉ huy động cán bộ, công chức mà còn thu hút toàn thể người dân tham gia.

Sau một thời gian triển khai thực hiện các tiêu chí mô hình chuyển đổi số, đến nay xã Ninh Tiến đã đạt được nhiều kết quả tích cực trên các lĩnh vực.

Về lĩnh vực Chính quyền số, 100% cán bộ, công chức được cấp chữ ký số, hòm thư công vụ và thường xuyên sử dụng hàng ngày. Lãnh đạo xã đã sử dụng chữ ký số bằng sim điện thoại, tạo điều kiện thuận lợi cho giải quyết công việc của công dân. 100% văn bản đến, văn bản đi được xử lý, luân chuyển đúng quy định, không còn tình trạng tồn đọng văn bản chưa xử lý trong ngày. 100% văn bản đi do UBND xã ban hành được ký số và chuyển gửi trên hệ thống. 100% hồ sơ và thủ tục hành chính cấp xã được tiếp nhận và giải quyết trên hệ thống một cửa điện tử theo đúng quy trình. Năm 2022, xã đã thực hiện tiếp nhận 1695 hồ sơ, trong đó, tiếp nhận trực tuyến 1266 hồ sơ đạt 74,7%, có 448 hồ sơ giải quyết trước hạn (đạt 28,2%), 1.207 hồ sơ đúng hạn (đạt 71,2%), không có hồ sơ quá hạn.

Về lĩnh vực Kinh tế số, xã đã hoàn thiện hồ sơ đăng ký đưa sản phẩm Trà hoa Cúc của HTX Riti lên sàn thương mại điện tử Shopee. Thông qua thực hiện chuyển đổi số đã thay đổi nhận thức về cách thức bán hàng, xây dựng hình ảnh, thương hiệu cho sản phẩm. Sản phẩm đưa lên sàn  thương mại điện tử đã được thiết kế thêm bao bì, nhãn mác, tem truy xuất nguồn gốc, từ đó mở rộng đến nhiều đối tượng người tiêu dùng. Bên cạnh đó, UBND xã cũng đẩy mạnh tuyên truyền tới người dân từng bước thay đổi thói quen chuyển từ hình thức trao đổi, mua bán bằng tiền mặt sang giao dịch điện tử thường xuyên hơn. Tại UBND xã cũng đã triển khai hệ thống thanh toán điện tử qua việc quét mã QR. Thời gian tới, xã tiếp tục triển khai tới các cửa hàng tạp hoá, các quầy của tiểu thương trong chợ đầu mối hình thức thanh toán điện tử phục vụ nhu cầu giao dịch của Nhân dân.

Về lĩnh vực Xã hội số, Đảng uỷ, UBND xã đã tích cực chỉ đạo các trường học trên địa bàn thực hiện công tác chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục. Các nhà trường đã thực hiện các dịch vụ, ứng dụng như cổng thông tin điện tử, dịch vụ sổ liên lạc điện tử SMAS, phân hệ quản lý thư viện, triển khai hình thức dạy học và thi trực tuyến, xây dựng kho bài giảng trên môi trường điện tử, xây dựng giáo án điện tử, học bạ điện tử.

Để đa dạng kênh tuyên truyền, UBND xã đã chỉ đạo các tổ chức, đoàn thể phối hợp với các thôn xây dựng các kênh giao tiếp giữa chính quyền và người dân như  hệ thống thông báo qua nền tảng app “Công dân số”, qua hệ thống tin nhắn SMS giúp người dân có thể tiếp nhận và gửi phản ánh, kiến nghị kịp thời. Trang thông tin của UBND xã trên Zalo, fanpage, trang thông tin điện tử website của địa phương  đã giúp người dân nhanh chóng nắm bắt các nội dung, chương trình, hoạt động kinh tế - xã hội của xã.

Sau 2 năm triển khai thực hiện chuyển đổi số, nhận thức của cán bộ, đảng viên và Nhân dân xã Ninh tiến đã có sự thay đổi rõ nét. Chính quyền số đã giúp cho hoạt động chỉ đạo, điều hành nhanh chóng, kịp thời, nâng cao hiệu lực hiệu quả hoạt động, tiết kiệm thời gian xử lý, chất lượng phục vụ Nhân dân được nâng lên. Hệ thống giao tiếp giữa chính quyền với người dân được đa dạng hoá mang đến cơ hội bình đẳng cho người dân về tiếp cận thông tin. Một trong những tiện ích mà người dân có thể thấy rõ ràng nhất là những thay đổi từ kinh tế số. Trong đó hoạt động đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử giúp cho sản phẩm Trà hoa Cúc được tiêu thụ khắp toàn quốc, ổn định, góp phần tăng doanh thu và xây dựng thương hiệu sản phẩm của địa phương. Thanh toán điện tử cũng giúp cho các hoạt động giao dịch, mua bán của Nhân dân tiện lợi và nhanh gọn.

Việc triển khai thực hiện chuyển đổi số đã góp phần rút ngắn khoảng cách giữa nông thôn và thành thị, góp phần đưa Ninh Tiến từ xã lên phường, từ chính quyền nông thôn lên chính quyền đô thị giai đoạn 2024 - 2025 được thuận lợi hơn, chất lượng cuộc sống của người dân được nâng lên đáp ứng với yêu cầu văn minh đô thị.

Mặc dù, hoạt động chuyển đổi số ở Ninh Tiến đã đạt được nhiều kết quả, tuy nhiên đây là một lĩnh vực mới nên còn bộ phận lớn người dân chưa có thiết bị điện thoại thông minh và còn tâm lý lo sợ khi sử dụng các ứng dụng. Vì vậy, một số nội dung chuyển đổi số đã triển khai nhưng chưa tạo thành thói quen thường xuyên của người dân. Việc sử dụng dịch vụ công trực tuyến còn rất ít, hoạt động thanh toán điện tử chưa phổ biến, số lượng sản phẩm đưa lên sàn thương mại điện tử chưa nhiều.

Để chương trình chuyển đổi số tiếp tục được triển khai sâu rộng, trong thời gian tới, Đảng uỷ, chính quyền xã Ninh Tiến cần tiếp tục có quyết tâm cao, lãnh đạo chỉ đạo quyết liệt, phân công nhiệm vụ rõ ràng cho từng thành viên, từng bộ phận, thường xuyên kiểm tra đôn đốc các đơn vị, tổ chức thực hiện mô hình chuyển đổi số trên tất cả các lĩnh vực. Bên cạnh đó, Đảng uỷ xã cũng cần tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân về lợi ích của chuyển đổi số, từ đó thu hút người dân tích cực tham gia và sử dụng các dịch vụ. Bởi lẽ, sự vào cuộc tích cực của người dân là yếu tố quan trọng tạo nên thành công của chương trình chuyển đổi số.

                                                                      Hà Thu Nga

                                                         Giảng viên khoa Lý luận cơ sở