Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà… Thanh niên muốn là người chủ tương lai cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải ra sức làm việc để chuẩn bị cho cái tương lai đó”[1]. Thấm nhuần lời dạy của Bác, dưới sự chỉ đạo trực tiếp, cụ thể của Trung ương Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, trong những năm qua, tuổi trẻ Ninh Bình đã ra sức học tập, rèn luyện, lao động, sáng tạo, đóng góp cho xã hội thông qua những phong trào, hành động thiết thực, có sức lan tỏa, truyền cảm hứng sâu rộng. Đặc biệt, trong nhiệm kỳ 2017-2022, mặc dù gặp nhiều khó khăn, thách thức, nhất là tình hình diễn biến phức tạp của dịch Covid-19 trong những năm cuối nhiệm kỳ nhưng các cấp bộ Đoàn trong toàn tỉnh đã nỗ lực, cố gắng, phát huy tinh thần đoàn kết, xung kích, sáng tạo, khắc phục những khó khăn, hạn chế đưa phong trào thanh thiếu nhi tỉnh nhà đạt được nhiều kết quả quan trọng, nổi bật.

Thứ nhất, về công tác giáo dục thanh niên.

Thực hiện chức năng là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên, trong suốt quá trình hoạt động, các cấp bộ đoàn trong tỉnh đã đặc biệt quan tâm đến công tác giáo dục thanh niên, hướng tới xây dựng hình mẫu thanh niên thời kỳ mới “tâm trong, trí sáng, hoài bão lớn”.

Trong thời gian qua, các tổ chức đoàn từ tỉnh đến cơ sở đã thực hiện nghiêm túc việc tuyên truyền, phổ biến, quán triệt các chủ trương, nghị quyết của Đảng; chính sách của Nhà nước; nghị quyết của Đoàn, trong đó, trọng tâm là Nghị quyết và Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội Đoàn tỉnh Ninh Bình lần thứ XIII, Nghị quyết và Chương trình hành động của Đoàn thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Ninh Bình lần thứ XXII; tuyên truyền, phục vụ bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026…

Cùng với việc quan tâm, đổi mới về nội dung, phương thức công tác chính trị, tư tưởng, các cấp bộ đoàn trong tỉnh còn chú trọng đến công tác giáo dục truyền thống cách mạng, lòng yêu nước, tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc cho thanh thiếu nhi. Trong 5 năm, tuổi trẻ Ninh Bình đã tổ chức 521 buổi nói chuyện truyền thống; tổ chức 258 hoạt động về nguồn, đến với các địa danh lịch sử, các địa chỉ đỏ… Ngoài ra, các cấp bộ Đoàn còn tích cực tổ chức triển khai và hướng dẫn cho thanh thiếu nhi tham gia Ngày hội “Tôi yêu Tổ quốc tôi”, “Liên hoan các nhóm tuyên truyền ca khúc cách mạng”, Hội trại “Tự hào tuổi trẻ Cố Đô”, cuộc thi tìm hiểu lịch sử văn hóa dân tộc “Tự hào Việt Nam”, “Em yêu Tổ quốc Việt Nam”… nhờ vậy, đã tạo hiệu ứng mạnh mẽ, sức lan tỏa sâu rộng, tác động lớn đến việc khơi dậy tinh thần yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, sự biết ơn và tri ân sâu sắc của thế hệ trẻ đối với các thế hệ cha anh đi trước.

Bên cạnh đó, thực hiện Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, Ban Chấp hành tỉnh đoàn đã chỉ đạo các đơn vị đoàn cơ sở xây dựng các chuyên trang, chuyên mục về lý luận chính trị và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; lập các trang mạng xã hội để lan tỏa những thông tin bổ ích, những câu chuyện đẹp tới đoàn viên thanh niên. Kết quả: 100% các huyện, thành Đoàn và Đoàn trực thuộc duy trì có hiệu quả các nhóm đấu tranh trên mạng xã hội, trong đó có 345 nhóm thường xuyên tham gia đấu tranh trên mạng xã hội; 209/209 cơ sở đoàn có trang Facebook và thường xuyên đăng tải thông tin trên chuyên mục “mỗi ngày một tin tốt, mỗi tuần một câu chuyện đẹp” đã giúp định hướng, lan tỏa những giá trị sống tốt đẹp trong đoàn viên, thanh thiếu nhi.

Thứ hai, về tổ chức các phong trào hành động cách mạng cho thanh niên.

Phong trào hành động cách mạng của Đoàn đã trở thành đặc trưng của tuổi trẻ, là phương thức hữu hiệu để Đoàn thực hiện chức năng “trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên”, mở rộng mặt trận đoàn kết, thu hút thanh niên rèn luyện, phấn đấu. Trong giai đoạn 2017-2022, dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Tỉnh đoàn Ninh Bình, 3 phong trào hành động cách mạng của Đoàn là “Thanh niên tình nguyện”, “Tuổi trẻ sáng tạo”, “Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc” được triển khai đồng bộ, sâu rộng, hiệu quả, thu hút đông đảo đoàn viên thanh niên tham gia; đóng góp quan trọng vào việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị tại địa phương và tạo môi trường thực tiễn sinh động để thanh niên phát triển toàn diện. Thông qua các phong trào, vị trí, vai trò, uy tín của tổ chức Đoàn và hình ảnh đoàn viên, thanh niên được khẳng định, ghi nhận. Kết quả cụ thể:

Đối với phong trào “Thanh niên tình nguyện”: tuổi trẻ toàn tỉnh đã đăng ký, đảm nhận và thực hiện 5.760 công trình, phần việc thanh niên, tổ chức hơn 20.000 hoạt động tình nguyện, thu hút hàng trăm nghìn lượt đoàn viên, thanh niên tham gia trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, mang lại giá trị kinh tế - xã hội cao. Trong đó, có 35 công trình thanh niên cấp tỉnh, 450 công trình thanh niên cấp huyện, 5.275 công trình, phần việc thanh niên cấp cơ sở với trị giá 35,5 tỷ đồng thu hút 210.300 lượt đoàn viên thanh niên tham gia; sửa chữa, xây dựng mới 225 nhà văn hóa thôn, xóm; thắp sáng được 118 km đường quê trị giá gần 3,5 tỷ đồng; xây dựng 535 tuyến đường bích họa; tu sửa và làm mới 546 mô hình cột điện nở hoa; làm mới 91 “đường cờ thành niên” với chiều dài 25,5 km…

Với việc đẩy mạnh phong trào “Tuổi trẻ sáng tạo”, toàn tỉnh đã có hơn 1.850 ý tưởng, sáng kiến của đoàn viên thanh niên được đề xuất thông qua Cuộc vận động “Mỗi thanh niên một ý tưởng sáng tạo” (trong đó, hơn 75 ý tưởng, sáng kiến được hỗ trợ hoặc kết nối hiện thực hóa). Toàn tỉnh có 9.000 mô hình, sản phẩm của thanh thiếu nhi tham gia Cuộc thi “Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng” các cấp; có 445 đoàn viên thanh niên tham gia Hội thi Tin học trẻ cấp tỉnh; có 80 em tham gia hội thi Tin học trẻ cấp khu vực và toàn quốc (qua 5 năm tham gia hội thi, Đoàn tuyển Ninh Bình có 02 giải Nhất bảng A, 01 giải Ba bảng C và đoàn tỉnh Ninh Bình xếp thứ 3 toàn quốc năm 2021).

Song song với 2 phong trào trên, các cấp bộ đoàn trong tỉnh cũng đã thực hiện nhiều giải pháp thiết thực trong phong trào “Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc”, qua đó, ý thức chấp hành, thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an nhân dân của đoàn viên thanh niên được nâng cao. Trong 5 năm, đã có 7.000 đoàn viên, thanh niên viết đơn tình nguyện tham gia thực hiện nghĩa vụ quân sự; 7.500 suất quà trị giá 3,7 tỷ đồng đã được các tổ chức đoàn trao tặng cho tân binh, gia đình chiến sĩ có hoàn cảnh khó khăn. Ngoài ra, các cấp bộ đoàn cũng đã tổ chức được 18 hoạt động tuyên truyền về chủ quyền biên giới, hải đảo; tổ chức thăm, tặng quà cho 351 gia đình có hoàn cảnh khó khăn, học sinh nghèo vươn lên học giỏi tại khu vực biên giới biển và các gia đình có chiến sỹ đang công tác tại Quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa; duy trì các mô hình thanh niên xung kích tại các địa phương trong toàn tỉnh.

Đặc biệt, năm 2020-2021, với diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19, tuổi trẻ Ninh Bình đã có nhiều mô hình hay, cách làm hiệu quả, góp phần chung tay phòng, chống dịch bệnh Covid-19, như đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, mạng xã hội để tuyên truyền, nâng cao ý thức, trách nhiệm của đoàn viên, thanh thiếu nhi và nhân dân trong phòng, chống dịch bệnh; phát động đợt thi đua đặc biệt trong toàn Đoàn với chủ đề “Tuổi trẻ Ninh Bình đoàn kết, chung sức, đồng lòng thi đua phòng, chống và chiến thắng đại dịch Covid-19”; tổ chức nhiều chương trình thiết thực, lan tỏa rộng rãi trong cộng đồng như “San sẻ yêu thương, chung tay vượt qua đại dịch”, “Triệu bữa cơm”, “Triệu túi an sinh”, “Gian hàng 0 đồng”, “Kết nối nông sản - San sẻ yêu thương - Chung tay vượt qua đại dịch”, “Triệu ly sữa và hành trình của những cuốn sách”, “Chia sẻ cùng em thơ, chung tay vượt qua đại dịch”; “Cùng em học trực tuyến”…

Thứ ba, về tổ chức các chương trình đồng hành với thanh niên.

Cùng với tuổi trẻ cả nước, trong thời gian vừa qua, tuổi trẻ tỉnh Ninh Bình tiếp tục tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, hiệu quả đồng hành cùng thanh niên, đặc biệt là chương trình đồng hành với thanh niên trong học tập được các cấp bộ Đoàn tích cực triển khai, bằng nhiều hoạt động cụ thể, linh hoạt, sáng tạo và phù hợp với từng đối tượng: các phong trào “Học sinh 3 tốt”, “Học sinh 3 rèn luyện”, “Sinh viên 5 tốt” không ngừng được đẩy mạnh; việc hỗ trợ học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, học sinh, sinh viên có thành tích xuất sắc trong học tập và rèn luyện được quan tâm, qua đó khuyến khích học sinh, sinh viên tích cực phát huy tinh thần học tập, nghiên cứu khoa học. Giai đoạn 2017-2022, toàn tỉnh đã tặng 21.537 xuất quà trị giá 12,5 tỷ đồng, trao 915 xuất học bổng cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn trị giá 750 triệu đồng; tặng 450 xe đạp, 25 bộ máy tính, hàng nghìn dụng cụ học tập như: bút, sách, vở, cặp sách… hỗ trợ vay 13 tỷ đồng từ nguồn vốn vay học sinh, sinh viên cho 358 em học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn.

Đối với chương trình “Đồng hành với thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp: các cấp bộ đoàn trong tỉnh đã đẩy mạnh triển khai hoạt động tư vấn hướng nghiệp trong học sinh các trường trung học phổ thông, trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên; tổ chức các hoạt động tư vấn và giới thiệu việc làm cho các đối tượng thanh niên, trong đó có thanh niên nông thôn, bộ đội xuất ngũ, thanh niên công nhân. Trong 5 năm, từ năm 2017 đến tháng 5 năm 2022, toàn tỉnh đã tổ chức tư vấn hướng nghiệp cho 130.500 học sinh các trường trung học phổ thông trên địa bàn tỉnh, giới thiệu việc làm cho hơn 9.000 đoàn viên thanh niên; giới thiệu việc làm cho gần 6.000 bộ đội xuất ngũ trở về địa phương.

Về chương trình “Đồng hành với thanh niên rèn luyện và phát triển kỹ năng trong cuộc sống, nâng cao thể chất, đời sống văn hóa tinh thần”, các cấp bộ đoàn trong tỉnh đã chú trọng các hoạt động nhằm phát triển kỹ năng xã hội cho thanh niên, tăng cường tổ chức tập huấn, nói chuyện chuyên đề để bồi dưỡng các kỹ năng thiết yếu trong cuộc sống như: kỹ năng giao tiếp và ứng xử, kỹ năng hoạt động tập thể, kỹ năng phòng chống tai nạn đuối nước, các chương trình giáo dục giới tính, sức khỏe sinh sản vị thành niên, phòng chống HIV/AIDS trong thanh niên. Giai đoạn 2017-2022, toàn tỉnh tổ chức được 128 chương trình giáo dục giới tính, sức khỏe sinh sản vị thành niên, tổ chức 25 buổi phòng chống HIV/AIDS trong thanh niên thu hút 35.000 đoàn viên, thanh thiếu niên tham gia. Bên cạnh đó, các cấp bộ đoàn cũng đã tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao cho đoàn viên, thanh thiếu niên; phát động đoàn viên, thanh niên tham gia rèn luyện ít nhất 01 môn thể thao; triển khai cuộc vận động “Mỗi thanh niên 10.000 bước chân mỗi ngày”; duy trì tổ chức “Hội trại thanh niên” trong khuôn khổ chương trình Lễ hội Hoa Lư.

Thứ tư, về công tác phụ trách Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh và bảo vệ, chăm sóc, giáo dục thiếu niên, nhi đồng.

Với phương châm “Xây dựng Đội là xây dựng Đoàn trước một bước”, trong nhiệm kỳ qua, các cấp bộ đoàn toàn tỉnh đã thường xuyên quan tâm, định hướng chương trình công tác Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh; tập trung xây dựng, củng cố, chấn chỉnh, nâng cao chất lượng về tổ chức, phong trào và hoạt động Đội trong và ngoài nhà trường. Nhiều hoạt động giáo dục thiếu nhi về tình cảm, lòng biết ơn đối với Bác Hồ được tổ chức hiệu quả, có ý nghĩa thiết thực. Cuộc thi “Bác Hồ với thiếu nhi - Thiếu nhi với Bác Hồ” được triển khai hiệu quả, rộng khắp với 315 bài dự thi, là sân chơi ý nghĩa, bổ ích, trở thành đợt sinh hoạt chuyên đề sâu rộng của thiếu nhi tỉnh nhà. Ngoài ra, các hoạt động tuyên dương, nhân rộng gương điển hình thiếu nhi trong học tập, rèn luyện, Đại hội Cháu ngoan Bác Hồ các cấp cũng được tuổi trẻ Ninh Bình quan tâm triển khai định kỳ, thường xuyên (5 năm gần đây đã tổ chức tuyên dương 1.250 cháu ngoan Bác Hồ).

Thứ năm, về công tác xây dựng Đoàn; mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên.

Các cấp bộ đoàn toàn tỉnh đã triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm xây dựng Đoàn vững mạnh về tư tưởng chính trị, tổ chức và hành động. Các giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ đoàn, chất lượng cơ sở đoàn, chất lượng đoàn viên được chú trọng thực hiện, tạo chuyển biến tích cực trong công tác xây dựng Đoàn. Mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên được mở rộng, tỷ lệ tập hợp thanh niên được nâng lên. Điều đó thể hiện ở những số liệu rất đáng tự hào như: trong hơn 5 năm đã tổ chức được 235 lớp tìm hiểu về đoàn, kết nạp 58.622 đoàn viên mới; tổ chức được các Hội nghị đối thoại giữa Thường trực Tỉnh đoàn và cán bộ Đoàn cơ sở; triển khai thực hiện chương trình rèn luyện đoàn viên giai đoạn 2018 - 2022; tổ chức đồng loạt “Ngày đoàn viên”, mở “Lớp đoàn viên tìm hiểu về Đoàn” nhân dịp ngày thành lập Đoàn; thành lập 96 tổ chức Đoàn, Hội trong doanh nghiệp ngoài Nhà nước…

Thứ sáu, Đoàn tham gia xây dựng, bảo vệ Đảng và hệ thống chính trị.

Xác định đây là nhiệm vụ quan trọng thường xuyên, các cấp bộ đoàn trong tỉnh đã nghiêm túc tổ chức quán triệt, tuyên truyền, triển khai các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; đẩy mạnh giáo dục nâng cao nhận thức chính trị tư tưởng cho đoàn viên, thanh niên về Đảng; đấu tranh bảo vệ Cương lĩnh chính trị, đường lối của Đảng; giới thiệu cán bộ Đoàn chủ chốt, cán bộ trẻ tham gia ứng cử cấp ủy các cấp nhiệm kỳ 2020 - 2025, ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026; tích cực triển khai thực hiện Cuộc vận động “Đoàn viên phấn đấu trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam”... Trong thời gian vừa qua, đã có 161 cán bộ Đoàn cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã tham gia cấp ủy Đảng nhiệm kỳ 2020 - 2025; 221 đồng chí cán bộ Đoàn trúng cử đại biểu hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026. Đoàn các cấp cũng đã bồi dưỡng, giới thiệu được 7.822 đoàn viên ưu tú để Đảng xem xét kết nạp, trong đó có 6.642 đoàn viên ưu tú vinh dự được Đảng kết nạp.

Những kết quả nổi bật trên đây của tuổi trẻ Ninh Bình đã được các cấp ủy đảng, chính quyền và toàn thể Nhân dân trong tỉnh ủng hộ, ghi nhận, biểu dương, đồng thời là động lực để tuổi trẻ Ninh Bình trong thời gian tới tiếp tục kế thừa phát huy, làm vẻ vang của truyền thống tuổi trẻ cố đô, làm đẹp thêm hình ảnh màu áo xanh thanh niên tình nguyện.

Tài liệu tham khảo:

Báo cáo Bồi đắp lý tưởng cách mạng, tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh niên; tập trung xây dựng tổ chức đoàn vững mạnh toàn diện; đoàn kết, trách nhiệm, khơi dậy khát vọng xây dựng quê hương Ninh Bình phát triển nhanh và bền vững của Ban Chấp hành đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Ninh Bình.

                                                  Ths Phạm Thị Thanh Xuân

                                                    Giảng viên khoa Xây dựng Đảng