Sinh
thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh - Người sáng lập và rèn luyện Đảng Cộng sản Việt Nam,
luôn khẳng định mối quan hệ mật thiết, “máu thịt” giữa Đảng với Nhân dân. Theo Người, Đảng và Dân phải gắn bó, đoàn kết thành một khối thống
nhất. Không chỉ nước “lấy dân làm gốc” mà Đảng cũng “lấy dân làm gốc”. Đảng phải
luôn: “Giữ chặt mối liên hệ với dân chúng và luôn luôn lắng tai nghe ý kiến của
dân chúng, đó là nền tảng lực lượng của Đảng và nhờ đó mà Đảng thắng lợi. Vì vậy,
cách xa dân chúng, không liên hệ chặt chẽ với dân chúng, cũng như đứng lơ lửng
giữa trời, nhất định thất bại”[1]. Ngay
sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời ngày 2/9/1945, Hồ Chủ tịch đã căn
dặn toàn thể các cán bộ:
“Nước
ta là nước dân chủ
Bao
nhiêu lợi ích đều vì dân
Bao
nhiêu quyền hạn đều của dân…
Chính
quyền từ xã đến Chính phủ trung ương do dân cử ra
Nói
tóm lại, quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân”[2].
Quán
triệt sâu sắc và vận dụng sáng tạo tư tưởng “lấy dân làm gốc” cũng như lời dạy
của Người, Đảng ta luôn chú trọng, đề cao và xây dựng mối quan hệ giữa Đảng và
Dân, đảm bảo tất cả quyền lực thuộc về Nhân dân, Nhân dân phải làm chủ đất nước.
Và thực tiễn lịch sử 91 năm chặng đường vẻ vang của Đảng đã chứng minh điều đó.
Thành công của Đại hội lần thứ XIII của Đảng là mốc son mới, có ý nghĩa định hướng
và tầm nhìn chiến lược cho tương lai, thể hiện niềm tin mạnh mẽ của Nhân dân với
Đảng, đập tan những âm mưu của các thế lực thù địch chống phá Đảng.Tư tưởng “lấy
dân làm gốc” đã được Đại hội quán triệt sâu sắc, cụ thể ở một số nội dung như
sau :
Trước tiên, chủ đề của Đại hội XIII “lấy dân làm gốc”.
Đại
hội XIII của Đảng có nhiệm vụ tổng kết việc thực hiện Nghị quyết Đại hội XII gắn
với việc đánh giá 35 năm tiến hành công cuộc đổi mới, 30 năm thực hiện Cương
lĩnh năm 1991, 10 năm thực hiện Cương lĩnh (bổ sung, phát triển năm 2011), Chiến
lược phát triển kinh tế xã hội 10 năm 2011 - 2020; đề ra phương hướng, nhiệm vụ
phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025 (kỷ niệm 50 năm giải phóng hoàn
toàn miền Nam, thống nhất đất nước), xác định mục tiêu, phương hướng đến năm
2030 (kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng) và tầm nhìn phát triển đất nước đến năm
2045 (kỷ niệm 100 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, nay là nước Cộng
hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam). Nên ngay ở chủ đề Đại hội XIII đã xác định là:
“Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh;
phát huy ý chí, khát vọng, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh
thời đại; đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, phát triển nhanh và bền vững đất nước; bảo
vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; phấn đấu đến giữa
thế kỷ XXI nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa”[3]. So
với các kỳ Đại hội trước, chủ đề Đại hội XIII có nhiều điểm mới, trong đó điểm
nổi bật nhất là khát vọng phát triển
đất nước: “nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa”. Có thể thấy, Đảng ta lấy hạnh phúc, ấm no của Nhân
dân làm mục tiêu phấn đấu, phát triển đất nước, tức là có sự kết hợp hài hòa giữa lợi ích của dân tộc (đất nước phồn
vinh) và lợi ích của Nhân dân (Nhân dân hạnh phúc). Khát vọng ấy tuy chỉ là ý
chí, tinh thần nhưng khi biến thành hành động, sẽ trở thành sức mạnh vô cùng to
lớn giúp dân tộc vượt qua mọi khó khăn, thử thách để đạt được mục tiêu đề ra.
Chính vì vậy, việc khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân
tộc, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn
vinh, hạnh phúc là nhiệm vụ vô cùng quan trọng.
Thứ hai, bài học kinh nghiệm được rút ra từ “lấy dân làm gốc”, dựa
vào Nhân dân để xây dựng Đảng.
Từ
thực tiễn công cuộc đổi mới, trực tiếp là 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội
XII của Đảng, Đại hội XIII rút ra 5 bài học lớn. Trong đó, bài
học kinh nghiệm thứ hai được nêu ra là phải luôn quán triệt sâu sắc, thực hiện nghiêm túc quan điểm “dân là gốc”, “Nhân
dân là trung tâm, là chủ thể của công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc,
mọi chủ trương, chính sách phải thực sự xuất phát từ yêu cầu, nguyện vọng, quyền
và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; thắt chặt mối quan hệ mật thiết với
nhân dân, dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng”[4]. Từ
đó,Đại hội nhấn mạnh định hướng, giải pháp xây dựng,
chỉnh đốn Đảng trong nhiệm kỳ 2021-2025: “Tăng cường hơn nữa mối
quan hệ mật thiết giữa Đảng với Nhân dân, củng cố và không
ngừng nâng cao niềm tin của Nhân dân đối với Đảng”. Trong tổ chức thực hiện mọi nhiệm vụ phải “lấy dân làm gốc”, Nhân dân
làm trung tâm; phải trọng dân, gần dân, hiểu dân, hết lòng hết sức phục
vụ Nhân dân, phụng sự Tổ quốc.
Thứ ba, hệ quan điểm chỉ đạo “phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ
thống chính trị”, “bồi dưỡng sức dân” là động lực phát triển đất nước.
Xác
định đúng động lực phát triển đất nước là vấn đề có ý nghĩa rất quan trọng, tạo
nên sức mạnh và sức bật của đất nước trong thời kỳ mới. Đại hội XIII đã bổ
sung, hoàn thiện và nâng nhận thức của Đảng về động lực phát triển lên tầm mức
mới: “Khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc, sức mạnh đại
đoàn kết toàn dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, sức mạnh
tổng hợp của cả hệ thống chính trị và của nền văn hóa, con người Việt Nam, bồi
dưỡng sức dân, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, có cơ chế đột phá để thu
hút, trọng dụng nhân tài, ứng dụng mạnh mẽ khoa học và công nghệ, nhất là những
thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, thúc đẩy đổi mới sáng tạo,
tạo động lực mới cho phát triển nhanh và bền vững đất nước”[5].
Thứ tư, “phát huy dân chủ
xã hội chủ nghĩa, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân” – định hướng lớn trong
phát triển đất nước.
Đại hội XIII đã tổng kết: thời gian qua dân chủ xã
hội chủ nghĩa tiếp tục được phát huy, “thực
hiện tốt hơn quyền làm chủ của nhân dân trong việc quyết định những vấn đề lớn
và hệ trọng của đất nước… Chú trọng thực hiện dân chủ cả trực tiếp và đại diện,
nhất là ở cơ sở, bảo đảm công khai, minh bạch”[6].
Tuy nhiên, dân chủ hóa trong các lĩnh vực chưa đồng bộ với yêu cầu đổi mới đất
nước, còn nhiều hạn chế trong tổ chức thực hiện, “quyền làm chủ của nhân dân có
lúc có nơi còn bị vi phạm; vẫn còn biểu hiện dân chủ hình thức, tách rời dân chủ
với kỷ cương pháp luật”, đòi hỏi phải tiếp tục hoàn thiện trong nhiệm kỳ tới. Đại
hội XIII tiếp tục nhấn mạnh yêu cầu “thực hiện đúng đắn, hiệu quả dân chủ trực
tiếp, dân chủ đại diện, đặc biệt là dân chủ ở cơ sở” chính là cách để phát huy
hiệu quả tích cực, thực tế vai trò là chủ và làm chủ của người dân trong đời sống
xã hội.
Đại hội XIII xác định phát huy dân chủ xã hội chủ
nghĩa, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân (giai đoạn 2021 – 2025) với những điểm
mới sau:
Một là, bổ sung nội dung,
phương châm thực hiện dân chủ “dân giám sát, dân thụ hưởng” trong phương
châm: “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”[7].
Như vậy, người dân không những được biết, được bàn, được làm mà còn được kiểm
tra, giám sát và hưởng thụ nhiều hơn những gì mình làm ra.
Hai là, xác định rõ hơn
vai trò “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính
trị xã hội làm nòng cốt để nhân dân làm chủ”[8].
Ba là, khẳng định và đề cao “vai trò chủ thể, vị trí
trung tâm của nhân dân trong chiến lược phát triển đất nước, trong toàn bộ
quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”[9].
Bốn là, nêu rõ yêu cầu:
“Cấp ủy, tổ chức đảng, các tổ chức trong hệ thống chính trị, đội ngũ đảng viên,
cán bộ, công chức, viên chức nêu gương thực hành dân chủ, tuân thủ pháp luật, đề
cao đạo đức xã hội” trong thực hành dân chủ và thực hiện các nhiệm vụ chính trị.
Trên cơ sở đó: “Xử lý kịp thời, nghiêm minh những tổ chức, cá nhân lợi dụng dân
chủ, gây rối nội bộ, làm mất ổn định chính trị - xã hội hoặc vi phạm dân chủ,
làm phương hại đến quyền làm chủ của nhân dân”[10].
Những quan điểm trên một lần nữa tiếp tục khẳng định
bản chất của chế độ xã hội ta là “dân chủ” và “nhân dân làm chủ”, làm rõ hơn một
trong tám đặc trưng của chế độ xã hội chủ nghĩa mà nhân dân ta xây dựng.
Như
vậy, trong 35 năm qua với sự đoàn kết thống
nhất giữa ý Đảng với lòng Dân, Đảng ta đã tiến hành sự nghiệp đổi mới với tinh thần “đổi mới là sự
nghiệp của dân, do dân và vì dân”, đất nước ta tự hào đã đạt được những
thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, phát triển mạnh mẽ, toàn diện hơn so với
những năm trước đổi mới. Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực và uy
tín quốc tế như ngày nay. Tiếp tục quán triệt sâu sắc tư tưởng “lấy dân làm gốc”
giúp chúng ta kiên định, vững vàng và tự tin vượt qua mọi khó khăn, thách thức
mới, phát triển nhanh, bền vững, hoàn thành lý tưởng, mục tiêu Đại hội XIII đề
ra. Đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đúc kết:
“Nước lấy dân làm gốc… Gốc có vững, cây mới bền. Xây lầu thắng lợi trên nền
nhân dân”[11].
[1]Hồ Chí Minh, Toàn
tập, Nhà xuất bản Chính trị quốc
giá - Sự thật, Hà Nội, 2011, tập 5, tr.326.
[3]Đảng Cộng sản Việt
Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu
toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia, H, 2021, tập 1, tr. 14.
Th.s Đàm Thị Hồng Giảng viên Khoa Lý luận cơ sở
|