Tóm tắt: Sau 10 năm triển khai Nghị định số 98/2014/NĐ-CP ngày 24/10/2014 của Chính phủ về việc thành lập tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị - xã hội tại doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế tại Ninh Bình đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, cần tiếp tục được quan tâm, phát triển mạnh mẽ hơn.

Từ khoá: thành lập tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, doanh nghiệp, Ninh Bình.

Tổ chức Đảng, đoàn thể có vị trí, vai trò rất quan trọng trong tổ chức và hoạt động của doanh nghiệp, giúp bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng trong doanh nghiệp và nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, phát triển bền vững; bảo đảm hài hòa lợi ích của doanh nghiệp, Nhà nước và người lao động; góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Trên địa bàn tỉnh Ninh Bình hiện có khoảng 3.600 doanh nghiệp, trên 160 nghìn lao động; 5 khu công nghiệp và 15 cụm công nghiệp đã đi vào hoạt động với 182 doanh nghiệp. Riêng 5 khu công nghiệp có 74 doanh nghiệp, với số lao động làm việc là trên 37 nghìn người. Có 71 doanh nghiệp FDI, với tổng số vốn đầu tư chiếm đa số. Trong đó: số lao động làm việc cho doanh nghiệp FDI là trên 75 nghìn người; doanh nghiệp ngoài nhà nước có trên 79 nghìn lao động. ⁽¹⁾. Các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đa số có quy mô vừa và nhỏ; hoạt động trên nhiều lĩnh vực: công nghiệp, xây dựng, khách sạn, du lịch, dịch vụ ngân hàng, bảo hiểm… Nhiều doanh nghiệp có địa bàn hoạt động ở nhiều tỉnh, thành phố trong nước và nước ngoài; hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp cơ bản ổn định, hiệu quả, giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Hiện nay, Đảng bộ tỉnh Ninh Bình có 11 đảng bộ trực thuộc (05 đảng bộ huyện, 02 đảng bộ thành phố, 03 đảng bộ lực lượng vũ trang và Đảng bộ Khối Cơ quan và Doanh nghiệp tỉnh); 663 tổ chức cơ sở đảng (241 đảng bộ; 422 chi bộ); 15 đảng bộ bộ phận; 3.322 chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở với tổng số 76.677 đảng viên. Trong đó, có 93 tổ chức cơ sở Đảng và 3744 đảng viên trong các doanh nghiêp thuộc mọi thành phần kinh tế⁽²⁾. Những năm qua, thực hiện nghiêm Nghị định số 98/2014/NĐ-CP, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Ninh Bình đã chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức Đảng trên địa bàn tỉnh quan tâm xây dựng và củng cố tổ chức đảng, đoàn thể trong các loại hình doanh nghiệp. Việc thành lập tổ chức Đảng, đoàn thể trong doanh nghiệp và kết nạp chủ doanh nghiệp vào Đảng đã gắn trách nhiệm của người lao động, người sử dụng lao động đối với việc thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; kịp thời chỉ đạo và giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong quá trình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Cụ thể:

Về thành lập các tổ chức Đảng:

Nhằm củng cố, sắp xếp tổ chức Đảng, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã tập trung chỉ đạo đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động thành lập tổ chức đảng các tại các doanh nghiệp chưa có tổ chức Đảng; quyết liệt chỉ đạo các tổ chức Đảng trên địa bàn tỉnh vận động, hướng dẫn các doanh nghiệp thành lập tổ chức Đảng khi đủ điều kiện theo quy định; tạo mọi điều kiện doanh nghiệp hoạt động ổn định và phát triển; đồng thời đảm bảo quyền lợi và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho người lao động tại doanh nghiệp. Cùng với những nỗ lực chỉ đạo Ban Tổ chức cấp ủy cấp huyện làm việc trực tiếp với các doanh nghiệp để tiến hành rà soát, nắm bắt số lượng đảng viên, người lao động đang làm việc ổn định trong các doanh nghiệp, phối hợp với lãnh đạo các doanh nghiệp có tổ chức đoàn thể phát hiện, bồi dưỡng, tạo nguồn kết nạp đảng viên, tăng cường, vận động các doanh nghiệp khi có đủ điều kiện tiến hành thành lập tổ chức đảng theo quy định; chỉ đạo đảng bộ, chi bộ cơ sở trực thuộc quan tâm người lao động trong các doanh nghiệp đủ điều kiện, tiêu chuẩn để giáo dục, bồi dưỡng, tạo nguồn kết nạp cho Đảng.

Thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, từ năm 2014 đến nay, toàn tỉnh đã thành lập được 76 tổ chức Đảng trong các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế gồm: (31 chi bộ cơ sở, 35 chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở)⁽³⁾. Năm 2023, thực hiện quy định số 60-QĐ/TW ngày 08/3/2022 của Ban Bí thư về tổ chức đảng trong các tập đoàn, tổng công ty, ngân hàng thương mại nhà nước, căn cứ các Quy định, hướng dẫn của Trung ương về việc chuyển giao tổ chức đảng, đảng viên và đề nghị của ban Thường vụ Đảng ủy Khối doanh nghiệp Trung ương, ngày 21/3/2023, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành quyết định chuyển giao tổng số 19 tổ chức cơ sở đảng và 874 đảng viên⁽⁴⁾ tại các đơn vị thành viên của tập đoàn kinh tế, chi nhánh của ngân hàng thương mại Nhà nước trên địa bàn tỉnh đang trực thuộc các Huyện ủy, Thành ủy, Đảng ủy Khối cơ quan và doanh nghiệp tỉnh về Đảng bộ Khối Doanh nghiệp Trung ương. Hiện nay, toàn tỉnh có 200 tổ chức đảng tại doanh nghiệp, với tổng số 2.962 đảng viên⁽⁵⁾. Nhìn chung, tổ chức đảng trong các loại hình doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của các doanh nghiệp, giúp hoạt động sản xuất - kinh doanh vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, tăng cường niềm tin và sự gắn bó của nhân viên, người lao động đối với doanh nghiệp. 

Về thành lập các tổ chức chính trị - xã hội:

Bên cạnh việc thành lập các tổ chức Đảng, việc thành lập các tổ chức Công đoàn, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Cựu chiến binh trong các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế trên địa bàn tỉnh Ninh Bình được đẩy mạnh. Trong đó tập trung nhân lực, nguồn lực thực hiện công tác phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở tại doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước. Các cấp Công đoàn đã tiến hành khảo sát, tuyên truyền vận động công nhân, lao động gia nhập tổ chức công đoàn, thành lập công đoàn cơ sở trong doanh nghiệp. Kết quả là năm 2014, tổng số đoàn viên công đoàn của toàn tỉnh là 24.485 người, đến thời điểm hiện nay đã tăng lên 81.595 người. Năm 2014, toàn tỉnh có 139 Công đoàn cơ sở, đến nay số Công đoàn cơ sở là 292 đơn vị, tăng thêm 153 đơn vị⁽⁶⁾.

Cùng với sự phát triển về số lượng, hoạt động của các tổ chức Công đoàn trong các loại hình doanh nghiệp sau khi thành lập đã mang lại hiệu quả tích cực. Đoàn viên, người lao động trên địa bàn tỉnh tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, chấp hành tốt chính sách, pháp luật của Nhà nước; tích cực học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, pháp huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến vào sản xuất, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả. Đội ngũ cán bộ công đoàn ngày càng được chuẩn hóa, người lao động làm việc có tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động và trình độ tay nghề, nhận thức về chính trị và hiểu biết về pháp luật ngày càng được nâng lên; đồng hành xây dựng doanh nghiệp, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ của doanh nghiệp.

Cùng với tổ chức Đảng, Công đoàn, những năm qua, các cấp bộ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong tỉnh Ninh Bình đã khắc phục khó khăn, tích cực đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, thu hút, tập hợp đông đảo đoàn viên, công nhân, người lao động vào tổ chức Đoàn. Kết quả từ năm 2014 đến nay, toàn tỉnh đã được thành lập mới được 78 tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong doanh nghiệp ngoài Nhà nước với 2441 đoàn viên, thanh niên đảm bảo đúng quy định Điều lệ⁽⁷⁾. Các tổ chức cơ sở Đoàn dựa trên đặc thù từng ngành của doanh nghiệp đã lồng ghép các hoạt động chuyên môn gắn với các phong trào như thi đua lao động sản xuất, nâng cao tác phong nghề nghiệp; đưa đoàn viên tham quan dây chuyền sản xuất hiện đại; hỗ trợ đoàn viên học tập nâng cao trình độ, tay nghề…. giúp nâng cao hiệu quả lao động sản xuất. Những hoạt động này đã chứng minh được vai trò của tổ chức đoàn và được lãnh đạo doanh nghiệp đồng tình ủng hộ, tạo điều kiện cho tổ chức đoàn hoạt động hiệu quả.

Việc thành lập Hội Cựu chiến binh được quan tâm thực hiện, trong đó lựa chọn xây dựng tổ chức hội trong các doanh nghiệp nhà nước và ở những doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước đã có tổ chức Đảng. Trong 10 năm (2014-2024) trên địa bàn tỉnh đã thành lập được 06 tổ chức với số lượng 123⁽⁸⁾ hội viên tham gia tại các doanh nghiệp. Hầu hết các tổ chức cựu chiến binh được thành lập trong các doanh nghiệp hoạt động có nền nếp, chất lượng, đúng chức năng, nhiệm vụ. Hằng năm các tổ chức cựu chiến binh được đánh giá xếp loại hoàn thành tốt và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Có thể thấy, những kết quả cụ thể trong công tác xây dựng tổ chức đảng, công đoàn, đảng viên, đoàn viên, cựu chiến binh trong doanh nghiệp đã góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và thực hiện tốt các mục tiêu, nhiệm vụ Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh đề ra. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc thành lập các tổ chức Đảng, đoàn thể, chính trị - xã hội trong các loại hình doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Ninh Bình còn những khó khăn, hạn chế nhất định như:

Công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên của một số cấp ủy, tổ chức đảng trong doanh nghiệp chưa được quan tâm đúng mức; việc cụ thể hóa, triển khai các chỉ thị, nghị quyết của Đảng vào điều kiện thực tế của doanh nghiệp có nơi chưa kịp thời, hiệu quả chưa cao.

Việc giới thiệu, kết nạp đảng viên trong doanh nghiệp ngoài nhà nước gặp nhiều khó khăn; tỷ lệ đảng viên là công nhân lao động là cán bộ công đoàn còn ít.

Một số tổ chức đảng trong doanh nghiệp hoạt động còn hình thức, vai trò lãnh đạo của cấp ủy, chi bộ và đảng viên còn khá mờ nhạt; sinh hoạt cấp ủy, đảng bộ, chi bộ chưa thực sự vững mạnh, hiệu lực, hiệu quả. Nội dung sinh hoạt còn đơn điệu, chưa phong phú, thiết thực. Năng lực, trách nhiệm của một số đồng chí bí thư chi bộ và ban chi ủy chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng tổ chức đảng.

Từ những khó khăn, hạn chế trên, để tiếp tục xây dựng, củng cố, phát triển tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị - xã hội tại doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế trên địa bàn tỉnh Ninh Bình cần chú trọng thực hiện một số giải pháp sau:

Một là, hoạt động của tổ chức Đảng, tổ chức chính trị - xã hội trong doanh nghiệp phải thật sự thiết thực, vừa hướng vào mục tiêu phát triển bền vững của doanh nghiệp, vừa chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích của người lao động để tạo nên sự khác biệt với những doanh nghiệp chưa có tổ chức Đảng, tổ chức chính trị - xã hội. Do vậy, thời gian tới, các cấp uỷ Đảng trên địa bàn tỉnh Ninh Bình cần chú trọng đến công tác tập huấn, bồi dưỡng về kỹ năng, phương pháp hoạt động cho đảng viên, cán bộ đoàn thể trong doanh nghiệp; trong công tác lãnh đạo, quản lý, các tổ chức đoàn thể cấp trên phải sâu sát, gắn bó với các tổ chức đoàn thể trực thuộc nhằm động viên sự nhiệt tình cán bộ đoàn thể với tổ chức.

Hai là, tổ chức Đảng, đoàn thể trong doanh nghiệp phải thường xuyên quan tâm xây dựng tốt mối quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ trong doanh nghiệp, thông qua công tác đối thoại tại nơi làm việc, tạo điều kiện để người lao động và người sử dụng lao động hiểu biết, tin tưởng và hợp tác cùng nhau đưa doanh nghiệp phát triển bền vững, tăng cường sự hiểu biết, tin tưởng và hợp tác của người sử dụng lao động đối với tổ chức Đảng, đoàn thể.

Ba là, để công tuyên truyền, vận động đạt hiệu quả, người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền, tổ chức chính trị - xã hội cần quan tâm, trực tiếp tiếp xúc với doanh nghiệp, doanh nhân và kiên trì vận động, thuyết phục chủ doanh nghiệp tạo điều kiện thành lập tổ chức Đảng, đoàn thể. Chú ý công tác khảo sát, nắm chắc hiện trạng đảng viên đang làm việc tại doanh nghiệp, tình hình hoạt động của doanh nghiệp, chọn đúng đối tượng vận động, cử cán bộ có kinh nghiệm và uy tín với chủ doanh nghiệp để tiếp xúc, vận động; công tác vận động phải có bước đi phù hợp, nội dung và hình thức tuyên truyền phải phù hợp với đặc điểm của công nhân lao động trong từng doanh nghiệp; tuyên truyền phải đi đôi với công tác bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của doanh nghiệp, của đoàn viên, hội viên và người lao động, nhất là việc chăm lo cải thiện đời sống người lao động một cách cụ thể, thiết thực; từ đó mới thu hút được người lao động gia nhập tổ chức Đảng, đoàn thể và qua đó, chủ doanh nghiệp nhận thấy được vai trò hạt nhân, gương mẫu, sự cần thiết của tổ chức Đảng, đoàn thể đối với doanh nghiệp.

Bốn là, định kỳ sơ kết, tổng kết nhằm nhân rộng những mô hình, những điển hình hay, hiệu quả trong hoạt động xây dựng và phát triển tổ chức Đảng, đoàn thể trong doanh nghiệp.

Như vậy, những kết quả đạt được trong công tác xây dựng tổ chức đảng, công đoàn, đảng viên, đoàn viên, cựu chiến binh trong doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Ninh Bình đã góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và thực hiện tốt các mục tiêu, nhiệm vụ Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh đề ra. Thời gian tới, để tiếp tục phát huy những kết quả đạt được, đòi hỏi sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện kiên trì, quyết tâm của cả hệ thống chính trị. Bên cạnh đó, chính sự hoạt động phù hợp, gắn với kết quả sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp của các tổ chức đảng, tổ chức chính trị - xã hội trong doanh nghiệp sẽ tạo sự đồng thuận, tin tưởng và ủng hộ của chủ doanh nghiệp đối với các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước trên địa bàn tỉnh./.

Chú thích:

⁽¹⁾ Niên giám thống kê Ninh Bình năm 2023.

^{(2), (3), (4), (5), (6), (7), (8)} Báo cáo số 256/BC-UBND ngày 12 tháng 12 năm 2024của UBND tỉnh Ninh Bình  về việc tổng kết 10 năm thực hiện Nghị định số 98/2014/NĐ-CP của Chính phủ thành lập tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị - xã hội tại doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.

                    Ths. Đinh Thị Thu Hương

                   Giảng viên Khoa Nhà nước và pháp luật